Je reageert bijvoorbeeld emotioneler op stressvolle situaties. En de mooie dingen in het leven gaan die dag even aan je voorbij.
Je herkent het vast wel. Als je moe bent, heb je die dag net overal wat minder zin in. Je kunt wat geïrriteerd uit de hoek komen, bent een beetje prikkelbaar of laat opeens allerlei dingen op de grond vallen. Maar dit kan zelfs nog een stapje verder gaan, zo ontdekten onderzoekers in een nieuwe studie. Want slechts één nachtje met weinig slaap maakt je al gelijk de volgende dag emotioneel een stuk labieler.
Studie
In de studie analyseerden de onderzoekers het dagelijkse slaapdagboek van bijna 2000 mensen. Het team was met name geïnteresseerd in de slaapduur en hoe deze mensen de volgende dag reageren op positieve en negatieve situaties.
Het onderzoek bewijst dat slaaptekort echt funest is voor je welzijn. “Wanneer je iets positiefs ervaart, zoals wanneer je een knuffel krijgt of tijd doorbrengt in de natuur, voel je je die dag doorgaans gelukkiger,” zegt onderzoeker Nancy Sin. “Maar wij ontdekten dat wanneer een persoon minder slaapt dan normaal, hij minder positieve emoties ervaart op positieve gebeurtenissen.” Het betekent dat je minder kan genieten van de mooie dingen in het leven en je die dag wat minder plezier beleeft aan die zaken die je anders zo gelukkig zouden maken.
Stressvolle gebeurtenissen
Maar slaapgebrek beïnvloedt niet alleen onze reactie op positieve gebeurtenissen in ons dagelijks leven. De onderzoekers ontdekten tevens dat we de volgende dag emotioneler reageren op stressvolle situaties. Het komt erop neer dat die stressvolle situaties ons een beetje lijken te overspoelen en we totaal geen lichtpuntje meer aan het einde van de tunnel zien. Alle positieve gevoelens zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. “Sociale spanningen en meningsverschillen komen harder binnen of we voelen ons overladen met alles wat we moeten doen,” somt onderzoeker Jin-Hui Wen in een interview met Scientias.nl op. Dit kan vergaande gevolgen hebben voor de gezondheid. Want als mensen niet in staat zijn om enige positiviteit vast te houden wanneer ze onder stress staan, vergroot dit het risico op ziektes en kunnen mensen zelfs in het ergste geval vroegtijdig overlijden.
Reden
Het zijn best heftige reacties die volgen op slaaptekort. Bovendien toont het onderzoek aan dat zelfs kleine nachtelijke fluctuaties in slaapduur al gevolgen kunnen hebben voor hoe mensen reageren op gebeurtenissen in hun dagelijks leven. De vraag is dan ook wat hier precies achterzit. We legden het Wen voor. “Helaas kunnen we geen definitieve conclusies trekken,” zegt hij. “Wel hebben enkele experimentele onderzoeken aangetoond dat slaapgebrek meer invloed heeft op positieve emotiesystemen in de hersenen dan op de negatieve emotiesystemen. Eén theorie is dat als je voldoende slaapt, dit de ‘cognitieve energiebronnen’ als het ware aanvult. En dit stelt mensen in staat om positieve gebeurtenissen ten volle te beleven en er van te genieten. Bekijk je dit vanuit het andere perspectief, dan betekent het dat als mensen te weinig slapen, zij hun negatieve emoties blijven behouden. Dat komt omdat negatieve emoties (bijvoorbeeld angstgevoelens) mogelijk meer verband houden met overlevingsgedrag.”
Teveel slaap
Aan de andere kant is teveel slaap ook niet goed. Want als je te lang in bed blijft liggen kun je je de volgende dag ook behoorlijk ellendig voelen. “Sommige onderzoeken hebben zelfs aangetoond dat te veel slaap verband houdt met latere gezondheidsproblemen,” vertelt Wen. “Wetenschappers snappen echter niet precies waarom dat zo is. Wel weten we dat ook als je langer dan normaal slaapt, er een inconsistent nachtritme ontstaat. Voor een betere gezondheid en een goed emotioneel welzijn is het de bedoeling dat mensen consequent voldoende slaap krijgen. Dit houdt voor de meeste gezonde mensen 7 uur slaap per nacht in.”
Slaapduur
De aanbevolen richtlijn voor een goede nachtrust is dus minstens 7 uur. Toch blijkt dat één op de drie volwassenen niet aan deze norm voldoet. “Er kunnen verschillende factoren zijn die ervoor zorgen dat mensen niet genoeg slapen,” zegt Wen. “Ik denk dat dit heel erg afhankelijk is van de persoon. Omgevings- en maatschappelijke factoren kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan slaaptekort, zoals economische instabiliteit of toename van maatschappelijke stress. Ook het gebruik van de telefoon vóór of terwijl je in bed ligt kan invloed hebben. Daarnaast zou iemand ’s nachts wakker kunnen liggen door gepieker. Het lukt dan vaak niet om de gedachten ‘uit te schakelen’ en tot rust te komen. En dat kan allemaal een negatieve invloed hebben op je slaap.”
Verbeteren
De vraag is natuurlijk wat we in dat geval kunnen doen om onze slaap te verbeteren. “Er komen hier vijf aspecten bij kijken,” zegt Wen. “Tevredenheid (hoe tevreden ben je met je slaap?), alertheid (hoe alert ben je gedurende je dag?), timing (heb je een vaste tijd dat je naar bed gaat en opstaat?), efficiëntie (hoeveel tijd in bed spendeer je ook daadwerkelijk slapend?) en duur (heb je voldoende geslapen?).” Dit zijn de belangrijkste zaken die je in acht moet nemen voor een goede nachtrust. En met name de slaapduur is heel belangrijk. “Inconsistente bedtijden of variabele slaapduur per nacht houdt verband met psychologische en lichamelijke gezondheidsproblemen,” waarschuwt Wen. “Het is daarom belangrijk om elke nacht op een vaste bedtijd te gaan slapen en op te staan. Een andere suggestie is om te proberen de tijd die je wakker in bed doorbrengt te verminderen. Het is bijvoorbeeld soms best verleidelijk en comfortabel om in bed te werken of een film te kijken. Maar hierdoor ga je je bed niet alleen met slaap, maar ook met andere activiteiten associëren. En dat kan het moeilijker maken om tot rust te komen wanneer je in bed de slaap probeert te vatten.”
De onderzoekers hopen dat mensen een grotere prioriteit van slaap maken. Want een goede nachtrust heeft niet alleen een grote impact op onze gezondheid, het kan ook onze kwaliteit van leven verbeteren. Bovendien bewijst dit onderzoek dat we ons ook een stuk gelukkiger voelen en beter in ons vel zitten als we voldoende slapen. Denk daar maar aan als je vanavond weer je bed in kruipt.