Supervulkanen bewijzen opnieuw: meer CO2-uitstoot leidt tot immense klimaatrampen

Onderzoekers hebben de gigantische ontploffingen van supervulkanen in de geschiedenis van de aarde nog eens goed op een rijtje gezet. Nu blijkt dat de hoeveelheid koolstofdioxide die tijdens zo’n vulkaanuitbarsting vrijkomt, sterk correleert met de zwaarte van de klimaatcrisis die op dit natuurgeweld volgde.

Ook kan de snelheid waarmee de CO2 in de atmosfeer wordt geschoten tijdens deze mega-uitbarstingen, gelinkt worden aan massa-extincties in het verre verleden. Een internationaal team van de Curtin University in Australië, onder leiding van Qiang Jiang wil met de nieuwe kennis de huidige klimaatcrisis te lijf gaan en beleidsmakers informeren. “De aarde heeft enorm veel natuurrampen en ecologische catastrofes meegemaakt. Dit is de natuurlijke loop der dingen. In enkele gevallen was het natuurgeweld zo heftig, dat als gevolg 90 procent van alle soorten uitstierf”, zegt Jiang.

Massa-extinctie door supervulkanen
Jiang legt uit: “De grootste boosdoener van deze massa-uitstervingen was toch wel de immense eruptie van supervulkanen. Wetenschappers breken zich er echter het hoofd over waarom sommige van deze vulkaanuitbarstingen wel leidden tot massa-extincties en andere niet Wij hebben de handschoen opgepakt en zijn op onderzoek uitgegaan.”

Jiang noemt als voorbeeld een relatief onschuldige supervulkaan in het zuiden van de Indische Oceaan rondom de eilandengroep Kerguelen. “Dit plateau bestaat uit een gigantische plak gestolde lava, drie keer zo groot als Frankrijk. De grootte en massa maken dit tot de op een na grootste reeks vulkaanuitbarstingen sinds het ontstaan van complex leven, meer dan een half miljard jaar geleden. Ondanks die enorme hoeveelheid vrijgekomen lava is er geen bewijs voor een klimaatcrisis of ecologische ramp gevonden, gedurende of na afloop van dit enorme natuurgeweld”, aldus Jiang.

Zuurstofarme oceanen
Onderzoeker Fred Jourdan, eveneens van de Curtin University, vertelt dat de Kerguelen-supervulkaan in nieuw onderzoek wordt gelinkt aan een relatief milde gebeurtenis. Oceanen kregen wereldwijd te maken met een lager zuurstofniveau. “We hebben de argon-argon-dateertechniek gebruikt en losgelaten op zwarte basaltblokken die we uit de zeebodem hebben geboord”, legt Jourdan uit. “Uit deze data viel op te maken dat de Kerguelen-uitbarstingen 120 miljoen jaar geleden plaatsvonden. Dit is tegelijk met de zuurstofarme oceaanperiode. Dit had een slechte uitwerking op het zeeleven, maar leidde niet tot een massa-extinctie.”

Onderzoeker Hugo Olierook van de Curtin University legt uit dat de snelheid en hoeveelheid koolstofdioxide die vrijkwam bij de uitbarstingen hierbij een rol kunnen hebben gespeeld. “Andere dodelijke supervulkanen vernietigden een groot deel van het leven op aarde door snel en veel CO2 in de atmosfeer te knallen. Het zou goed kunnen dat de Kerguelen-uitbarsting een stuk minder of langzamer CO2 heeft afgegeven.”

Puzzelstukjes
“We hebben magmadruppels in lavakristallen onderzocht en daaruit bleek dat er zeker vijf keer minder CO2 met een dertig keer lagere snelheid is uitgestoten bij de Kerguelen in vergelijking met supervulkanen die grotere ecologische rampen veroorzaakten”, aldus Olierook. Zo vallen de puzzelstukjes in elkaar. “Er zijn continu processen gaande op onze planeet, waardoor koolstofdioxide uit de lucht en oceanen wordt gehaald en in steen of aarde wordt opgeslagen. Zo blijft het CO2-niveau in balans, maar dat werkt alleen als er niet te veel CO2 wordt uitgestoten.”

Klimaatcrisis
“Als we kijken naar de huidige situatie, dan wordt er op het moment meer dan tweehonderd keer zoveel CO2 uitgestoten dan in de tijd van de supervulkanen die massa-uitstervingen veroorzaakten”, waarschuwt Olierook.

We moeten leren van de klimaatcrises in het verre verleden en de uitstoot van CO2 nu verminderen, vindt Dr. Jiang. “De historische data laten duidelijk zien dat verlaging van de CO2-uitstoot ongelooflijk belangrijk is. Als we niks doen, groeit de klimaatverandering ons boven het hoofd en staan we aan het begin van een nieuwe massa-extinctie die zijn weerga niet kent.”

Bronmateriaal

"Supervolcano study finds CO2 emissions key to avoiding climate disasters" - Proceedings of the National Academy of Sciences

Afbeelding bovenaan dit artikel: TuelekZa / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd