De witte haai is de grootste roofvis ter wereld. Je verwacht er bepaald geen schattige babyvisjes van. Die zijn overigens ook nog nooit in het wild gespot. Tot nu. Wetenschappers hebben voor het eerst beelden van een pasgeboren witte haai weten te maken. En dat is bijzonder.
De witte haai, ook wel mensenhaai genoemd, is verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle dodelijke haaienaanvallen op mensen, een gevaarlijk beestje dus waarover nog lang niet alles bekend is. Zo is de voortplanting van de enorme beesten nog altijd omgeven door mysterie. Maar dat mysterie is onlangs weer een beetje kleiner geworden, toen
een wildlife-filmer en een bioloog van de University of California de wateren voor de kust van Californië scanden op haaien en opeens op iets unieks stuitten.
Het bleek een kleine witte haai met een wel heel bijzonder uiterlijk. Normaal gesproken hebben de haaien een witte onderkant en een grijze bovenkant. Maar deze anderhalve meter lange pup was helemaal wit. “We hebben de beelden vergroot en daarna vertraagd afgespeeld. Toen zagen we dat de witte laag om hem heen langzaam losliet van zijn lichaam tijdens het zwemmen”, zegt bioloog Philip Sternes. “Ik ben er vrij zeker van dat we een pasgeboren witte haai hebben opgenomen, die zijn embryonale laag aan het kwijtraken was.”
Heilige graal
Deze beelden zijn heel erg belangrijk. Er is nu een stuk meer bekend over de voortplanting van de roofvissen. “Tot dusver hadden we geen idee waar witte haaien worden geboren. Het is een heilige graal in ons vakgebied. Niemand heeft ooit een pasgeboren witte haai in het wild gezien. Er zijn wel dode witte haaien gevonden in de buik van overleden zwangere moeders, maar onze ontdekking is van een heel ander kaliber”, vertelt wildlife-filmer Carlos Gauna, die online bekendstaat als The Malibu Artist. Hij heeft duizenden uren besteed aan het filmen van haaien in het wild en zijn beelden zijn online miljoenen keren bekeken.
Volgens het duo is er een mogelijkheid dat het witte vlies dat loskomt van de haai te maken heeft met een huidaandoening, maar deze kans achten ze klein. “En als blijkt dat we zoiets hebben gezien, dan is dat ook een belangrijke ontdekking. Een huidaandoening zoals dit is nog nooit eerder aangetroffen bij deze haaien”, aldus Gauna.
Vlies van baarmoedermelk
Maar de onderzoekers zijn er eigenlijk van overtuigd dat ze een pasgeboren witte haai hebben gezien. In de eerste plaats omdat de vrouwtjes levendbarend zijn. De embryonale haaien voeden zich mogelijk in de baarmoeder met onbevruchte eitjes om eiwitten binnen te krijgen. Daarbij levert de moeder extra voedingsstoffen aan de groeiende haaienpups door een soort ‘melk’ af te scheiden in de baarmoeder. “Ik denk dat we op de beelden zien hoe de baby de ‘baarmoedermelk’ afstoot”, zegt Sternes.
Een tweede argument is de aanwezigheid van grote, waarschijnlijk zwangere witte haaien op dezelfde locatie. Gauna is ze in de afgelopen jaren al vaker tegengekomen en ook in de weken voor de spectaculaire observatie. “Ik heb drie erg grote haaien met mijn drone op beeld gezet in de dagen ervoor. Ze zagen er drachtig uit. Op de bewuste dag dook een van de dikke dames diep de zee in en niet veel later kwam deze blinkend witte babyhaai tevoorschijn. Het laat zich raden wat er is gebeurd in de tussentijd.”
Daar bij de kust
Ook de vorm en grootte van de witte haai wijzen in de richting van een pasgeboren exemplaar. Het dier is dun, kort en heeft specifieke rondingen. “Ik schat dat hij enkele uren eerder het levenslicht zag en zeker niet meer dan een dag oud is”, aldus Sternes. De locatie vlak voor de kust van Santa Barbara in Californië is al eerder aangewezen als mogelijke geboorteplaats voor witte haaien, maar er was niet genoeg bewijs. “Er zijn allerlei hypothetische geboortelocaties, maar ondanks alle wetenschappelijke interesse in deze haaien, heeft nog nooit iemand een geboorte of een piepjonge pup in het wild gezien. Dit is het eerste bewijs van een pasgeboren witte haai in de natuur. We kunnen deze plek – slechts 300 meter uit de kust – binnenkort hopelijk definitief aanwijzen als geboortelocatie.” Dit is interessant, omdat veel biologen er tot nog toe van uitgaan dat witte haaien verder van land en in diepere wateren geboren worden.
De dieren staan op de internationale lijst van bedreigde diersoorten. “Er is meer onderzoek nodig om er zeker van te zijn dat er hier witte haaien worden geboren. Als blijkt dat het echt zo is, dan moeten beleidsmakers instappen om deze wateren te beschermen. Zo kunnen we de witte haaien een handje helpen om als soort op te bloeien”, besluit Sternes.
