Het heeft te maken met de toenemende afgifte van een bekend hormoon.
Zijn de meeste ouderen chagrijnig en zuur, of juist zacht en vriendelijk? Het is een vraag waar volop over wordt gedebatteerd. Een nieuwe studie bevestigt dat we inderdaad een gedragsverandering ondergaan naarmate we ouder worden. En in de meeste gevallen betreft het een verandering ten goede.
Oxytocine
In het onderzoek bestudeerden de onderzoekers of de afgifte van oxytocine – beter bekend als het knuffelhormoon – in de hersenen verandert met de leeftijd en, zo ja, of dit gedragseffecten heeft. “Oxytocine is een neurochemisch signaal dat hechting aan en binding met anderen bevordert,” legt onderzoeker Paul Zak in gesprek met Scientias.nl uit. “Het is aangetoond dat sociale connecties de morbiditeit en mortaliteit aanzienlijk verminderen. Hoe oxytocine verandert met de leeftijd is echter nog nooit eerder onderzocht, maar kan belangrijke gevolgen hebben voor onze gezondheid en gemoedstoestand.”
De onderzoekers rekruteerden meer dan 100 deelnemers voor hun studie, variërend in de leeftijd van 18 tot 99 jaar. Ze kregen elk een video te zien over een kleine jongen met kanker. Uit een eerdere studie is namelijk gebleken dat dit de afgifte van oxytocine in de hersenen induceert. Voor en na de video werd bloed afgenomen om de verandering in oxytocine te meten. “Deelnemers hadden de mogelijkheid om een deel van hun inkomsten uit het onderzoek te doneren aan een liefdadigheidsinstelling voor kinderkanker,” vertelt Zak. “We verzamelden ook gegevens over hun emotionele toestand om meer inzicht te krijgen in hun algehele tevredenheid met het leven.”
Genereuzer en hulpvaardiger
Het experiment leidt tot een interessante ontdekking. Mensen die namelijk de meeste oxytocine aanmaakten, bleken niet alleen genereuzer, maar waren over het algemeen ook hulpvaardiger. “Bovendien ontdekten we dat de afgifte van oxytocine toeneemt met de leeftijd,” stelt Zak. “Maar misschien nog wel interessanter, is dat er een positief verband bestaat tussen de verandering in oxytocine en een grotere tevredenheid over het leven, dankbaarheid en empathische gevoelens; eigenschappen die allemaal toenemen naarmate mensen ouder worden.”
Hoe ouder, hoe aardiger
De studie bevestigt dat de meeste mensen dus inderdaad aardiger worden met de leeftijd en verklaart ook waarom dit zo is: dankzij de toename van de afgifte van het knuffelhormoon oxytocine. “Onze studie biedt een neurochemische verklaring voor waarom ouderen vaker tevreden zijn met hun leven en vaker zorgzaam en hulpvaardig zijn,” vat Zak samen.
Waarom?
Een interessante vraag is waarom onze oxytocine-niveaus eigenlijk toenemen naarmate we ouder worden. “Het is bekend dat sociale interacties de hersenactiviteit beïnvloeden,” stelt Zak. “Een verklaring is dat oudere mensen de gewoonte hebben ontwikkeld om tijdens hun leven sociale contacten te leggen, zodat hun hersenen meer oxytocine afgeven. Een andere reden is dat mensen naarmate ze ouder worden beter in staat zijn hun emoties te reguleren, inclusief negatieve emoties, zodat ze gemakkelijker contact met anderen kunnen maken.”
Hersentraining
Dit heeft interessante implicaties. Want het betekent dat je dus in feite ook je hersenen zou kunnen trainen om meer oxytocine af te geven. “Sociale interacties leiden zoals gezegd tot de afgifte van het knuffelhormoon, net als dansen, zingen en zelfs spelen met een hond,” somt Zak op. En zo is er een positieve spiraal geboren. Het betekent dat je dus zelf in de hand kunt hebben of je aardig, zorgzaam en behulpzaam bent, of… een zuurpruim.
Al met al geeft de studie interessant nieuw inzicht in waarom de meeste mensen zachter en vriendelijker worden met de leeftijd. En dat is niet alleen voor anderen een voordeel. “De gezondheidsvoordelen van oxytocine zijn zeer krachtig,” aldus Zak. “Het vermindert bijvoorbeeld ook stress en verbetert je immuunreactie.” Volgens Zak zou idealiter iedereen onze diepe sociale aard moeten omarmen en investeren in sociale activiteiten. “Dit is met name belangrijk na bijna twee jaar corona en strenge lockdowns,” gaat hij verder. “De positieve feedback van het helpen van anderen kan de hersenen trainen om meer oxytocine af te geven, zodat je niet alleen meer tevreden bent met je leven, meer empathisch en dankbaar bent, maar ook verminderde fysiologische stress ervaart en een verbeterde immuunrespons hebt. Anderen helpen is dus niet alleen ‘leuk’; het kan mensen echt gelukkiger én gezonder maken.”
