Dat blijkt uit een interessant experiment met muizen.
Onderzoekers bestudeerden het effect dat stress op het brein heeft met behulp van meerdere muizenparen, bestaande uit een mannetje en een vrouwtje. De onderzoekers haalden één van de muizen weg, maakten deze gestrest en plaatsten deze vervolgens weer bij de partner. Daarna keken ze bij alle muizen naar een specifieke groep neuronen (CRH-neuronen genoemd) die verantwoordelijk is voor de reactie van de hersenen op stress. Het resulteert in een opvallende ontdekking. Stress bleek de hersennetwerken van de gestreste muizen te veranderen, maar de aanwezigheid van die gestreste partner bleek bovendien tot exact dezelfde veranderingen in het brein van de niet-gestreste partner te leiden. “Wat zo opmerkelijk was, was dat de CRH-neuronen van de partners, die zelf niet aan echte stress waren blootgesteld, veranderingen vertoonden die identiek waren aan de veranderingen die we bij de gestreste muizen zagen,” aldus onderzoeker Toni-Lee Sterling.
Stilgelegd
De onderzoekers herhaalden het experiment nog eens, alleen zorgden ze er nu voor dat deze CRH-neuronen werden stilgelegd. Ze voorkwamen zo dat de hersenen van de muizen die aan stress werden blootgesteld, veranderingen ondergingen die we normaal in het geval van stress zien. En wanneer diezelfde neuronen stilgelegd werden bij de partners van gestreste muizen, werden zij niet met de stress van hun partner ‘besmet’.
Geactiveerd
De onderzoekers gingen ook na wat er gebeurde als ze de CRH-neuronen in afwezigheid van stress activeerden. Het levert eveneens opmerkelijke resultaten op. Het activeren van de neuronen alleen – dus zonder blootstelling aan stress – bleek namelijk al te resulteren in met stress geassocieerde veranderingen in het brein, zowel bij de muis wiens CRH-neuronen geactiveerd werden als bij zijn/haar partner.
Feromoon
De onderzoekers ontdekten dat de normaliter door toedoen van stress geactiveerde CRH-neuronen ervoor zorgen dat de muizen een feromoon – een chemisch signaal – afgeven. Dat signaal alarmeert hun partner, die vervolgens weer de rest van de groep alarmeert. De verspreiding van deze stresssignalen is volgens de onderzoekers mogelijk een belangrijk mechanisme dat de muizen – en mogelijk ook andere soorten – in staat stelt om informatie te delen die van cruciaal belang is voor de vorming van sociale netwerken.
Mensen
Het experiment beperkt zich tot muizen, maar de onderzoekers sluiten niet uit dat de resultaten ook voor mensen gelden. “We communiceren onze stress gemakkelijk aan anderen, soms zonder dat we het zelf weten,” vertelt onderzoeker Jaideep Bains. “Er is bewijs dat sommige symptomen van stress voor komen in families en geliefden van mensen die lijden aan PTSS. Aan de andere kant is het vermogen om de emotionele toestand van de ander aan te voelen ook weer een belangrijk onderdeel van het creëren en versterken van sociale banden.”
Het onderzoek geeft meer inzicht in het effect dat stress op het brein heeft. Maar er zijn nog veel onbeantwoorde vragen, aldus Bains. “Veranderingen in het brein die geassocieerd worden met stress liggen ten grondslag aan vele mentale problemen, zoals PTSS, angststoornissen en depressie. Recente studies suggereren dat stress en emoties ‘besmettelijk’ kunnen zijn. Of dit blijvende consequenties heeft voor het brein is niet bekend.”
