Hoe klonk geluid in Stonehenge in de hoogtijdagen van het bouwwerk? Engelse wetenschappers denken eruit te zijn.
Wie het oude Stonehenge binnenstapt, zal niet direct onder de indruk zijn van de akoestiek van het bouwwerk. De echo’s zijn zwak en van een galm is eigenlijk geen sprake. Maar het is zeer twijfelachtig of onze waarnemingen nu een goed beeld geven van hoe het ooit was, want Stonehenge is niet meer compleet. Er mist het één en ander en dat heeft invloed op de akoestiek. Om het echte geluid van Stonehenge te achterhalen, bestudeerden wetenschappers dan ook niet Stonehenge, maar een replica ervan die in Maryhill (Verenigde Staten) terug te vinden is.
Echo’s
In de replica deden de onderzoekers tal van metingen om te achterhalen hoe het zat met onder meer echo’s en galm. In het verleden zijn dergelijke onderzoeken ook in Griekse en Romeinse theaters uitgevoerd en daar was het effect zo groot dat de onderzoekers wel moesten concluderen dat ze met de akoestiek in het achterhoofd waren gebouwd. Het is onmogelijk om hetzelfde over Stonehenge te zeggen: het akoestische effect is namelijk niet zo heel groot. Maar het effect is wel zo groot dat de mensen uit die tijd het opgemerkt moeten hebben.
Galm
Zo blijkt de galm ongeveer één seconde in het bouwwerk te blijven hangen. En een ieder die de cirkel binnenstapte, moet die galm hebben opgemerkt. “De galm is overduidelijk merkbaar en werd (in die tijd, red.) mogelijk enkel op natuurlijke geologische plaatsen zoals grotten aangetroffen,” zo schrijven de onderzoekers. “Opvallend genoeg is één seconde een typische, optimale duur van de galm voor een auditorium,” zo voegen ze eraan toe. Als de galm één seconde duurt dan blijven de woorden die iemand in de cirkel uitspreekt, verstaanbaar. Duurt de galm korter of langer, dan verandert dat al. “Spraak was duidelijk hoorbaar ongeacht de positie van de spreker of de luisteraar. Dat komt ongetwijfeld door de weerkaatsende oppervlakken waar ze door omringd werden, maar ook doordat geluid in grote mate verspreid werd door de ruimtes tussen de stenen. Zo werd een al te sterke weerkaatsing voorkomen en werd de galm niet hinderlijk.”
De onderzoekers bedrijven ‘akoestische archeologie‘: een tak van wetenschap die momenteel enorm in opkomst is. Lang keken wetenschappers alleen maar naar oude bouwwerken om er meer over te weten te komen, maar verrassend genoeg blijkt geluid soms een hele nieuwe dimensie bloot te leggen.