Stof op de maan is mogelijk ‘giftig’ voor mensen

De ambities voor een basis op de maan lijken voorlopig in de kiem gesmoord te worden door een nieuw onderzoek dat voorzichtig stelt dat stof op de maan waarschijnlijk bijzonder slecht is voor onze gezondheid.

Dat schrijven wetenschappers in hun paper met de veelzeggende titel ‘Toxicity of lunar dust‘. Het onderzoek is uitgevoerd door wetenschappers uit diverse landen, waaronder ook Wim van Westrenen van de Vrije Universiteit Amsterdam zich bevindt.

Gevaren
De maan herbergt heel wat gevaren voor ons mensen. Zeker als we ons er gedurende wat langere tijd dan tijdens de beroemde Apollo-missies het geval was, willen begeven. Zo is de zwaartekracht er anders en dat heeft gevolgen voor onze botten en spieren. Ook worden we er aan bepaalde straling blootgesteld. Maar: “Eén van de grootste uitdagingen kan wel eens samenhangen met de aanwezigheid van stof op het oppervlak van de maan,” zo schrijven de onderzoekers. Het gaat dan om heel fijn stof dat zelfs wanneer mensen in ruimtepakken gehuld zijn, het lichaam binnen kan dringen. “Fijn stof verspreidde zich over alle delen van de ruimtepakken van de Apollo-astronauten en zelfs in hun leefomgeving, wat erin resulteerde dat ze er meerdere dagen aan bloot werden gesteld. De Apollo-astronauten maakten melding van ongewenste effecten die de huid, ogen en luchtwegen aantastten en die mogelijk samenhingen met blootstelling aan het stof dat hun ruimtepak tijdens hun buitenactiviteiten was binnengedrongen en dus ook in hun ruimtevaartuig terechtkwam.”

Buzz Aldrin op de maan. Foto: NASA.
In de longen
Volgens de onderzoekers kunnen de fijne stofdeeltjes in de longen voor flink wat problemen zorgen. Zeker als het immuunsysteem er niet in slaagt om ze op te ruimen. De deeltjes kunnen dan leiden tot ontstekingen en uiteindelijk zelfs tot kanker. Mogelijk maakt UV-straling (waar de deeltjes op de onbeschermde maan veelvuldig aan worden blootgesteld) de deeltjes nog actiever en dus giftiger. “Eerder werk met dieren en cellulaire modellen heeft het effect van stof dat geactiveerd is door UV-straling of protonen nog niet bestudeerd. Zulke studies zouden in de toekomst de hoogste prioriteit moeten krijgen.”

Naar de maan
Dat toekomstig onderzoek kan – als het een beetje betrouwbare resultaten op wil leveren – eigenlijk niet geheel op aarde plaatsvinden. Geen van de verzamelde maanmonsters bevat namelijk nog de chemische aspecten die deeltjes op de maan wel hebben. De onderzoekers stellen dan ook voor om nieuw materiaal op de maan te verzamelen en dat te bestuderen. “Huidige simulaties van maanstof en bestaande maanmonsters zijn alleen nuttig voor pilot-experimenten (…) Het in situ vaststellen van de verspreidheid, grootte en chemische reactiviteit van stofdeeltjes op de maan is essentieel voor een goed beeld van de risico’s die mensen tijdens een toekomstige bemande verkenning van de maan lopen.”

Het onderzoek komt geen moment te vroeg. Er zijn serieuze plannen om een basis op de maan te vestigen en grondstoffen op de maan te gaan exploiteren. Daartoe is het nodig dat mensen zich (gedurende langere tijd) op de maan begeven. Een missie die klaarblijkelijk niet zonder gevaar is. “Blootstelling van mensen aan maanstof leidt waarschijnlijk tot giftige reacties en zou dus moeten worden vermeden of op zijn minst beperkt moeten worden.” Nader onderzoek moet uitwijzen aan hoeveel stof mensen maximaal zouden moeten worden blootgesteld.

Bronmateriaal

"Toxicity of lunar dust" - Lanl.gov
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Gregory H. Revera (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd