Een drankje op zijn tijd moet kunnen? Vast, maar je loopt al snel een hersenbeschadiging op, blijkt uit nieuw Braziliaans onderzoek. En de ondergrens ligt lager dan je denkt: acht glazen per week is al te veel.
Het gaat om een aandoening waarbij kleine bloedvaten vernauwen en stijf worden met als gevolg dat de doorbloeding verslechtert, iets wat op termijn tot schade leidt in de hersenen.
Dit letsel in het hersenweefsel wordt ook wel hyaline arteriolosclerose genoemd en is op de scans zichtbaar als kleine vlekjes. “Zwaar alcoholgebruik is wereldwijd een groot gezondheidsprobleem”, zegt hoofdonderzoeker Alberto Fernando Oliveira Justo van de Universiteit van São Paulo. “Wij wilden weten wat alcohol doet met de hersenen van oudere mensen. Uit onze studie blijkt dat zwaar drinken slecht is voor het brein en kan leiden tot problemen met geheugen en denken.”
Hersenonderzoek na overlijden
Het team bestudeerde de hersenen van 1781 overleden mensen van wie de gemiddelde leeftijd bij overlijden 75 jaar was. Ze onderzochten het hersenweefsel op schade en vonden abnormale chemische veranderingen zoals hyaline arteriolosclerose (doorschijnende slagaderverkalking) en tau-eiwitkluwens (schadelijke eiwitpropjes in de hersenen). De wetenschappers vroegen aan familieleden van de overledenen hoeveel alcohol de personen bij leven dronken. Ook namen ze het hersengewicht en de lengte van de overledenen mee in hun resultaten, die deze week zijn verschenen in vakblad Neurology.
De groep werd ingedeeld in vier categorieën: er waren 965 mensen die nooit hadden gedronken, 319 matige drinkers met maximaal zeven drankjes per week, 129 zware drinkers met acht of meer drankjes per week en 368 mensen die vroeger zwaar dronken, maar al ver voor hun dood waren gestopt. Bij de mensen die nooit dronken had 40 procent vaatbeschadiging in de hersenen. Bij de matige drinkers was dat 45 procent, bij de zware drinkers 44 procent en bij de voormalige zware drinkers 50 procent.
Na het meewegen van andere factoren zoals leeftijd, roken en lichaamsbeweging, bleek dat zware drinkers 133 procent meer kans hadden op vaatbeschadiging dan mensen die nooit dronken. Voor ex-drinkers lag die kans 89 procent hoger en voor matige drinkers stopte de teller bij 60 procent.
Alzheimer-kenmerken en een kleiner brein
De onderzoekers kwamen ook vaker tau-kluwens tegen in de hersenen van zware en voormalige zware drinkers. Deze eiwitpropjes vormen plaques aan de binnenkant van bloedvaten en zijn een kenmerk van de ziekte van Alzheimer. Bij zware drinkers was de kans hierop 41 procent groter, bij ex-drinkers 31 procent. Ook bleek dat voormalige zware drinkers een lagere hersen-lichaamsverhouding hadden. Dit wil zeggen: hun hersenen bleken kleiner in verhouding tot hun lichaam. Voormalige zware drinkers scoorden ook slechter op cognitieve tests. Dit verband is in het onderzoek niet bij de ‘huidige’ zware drinkers gevonden. En datzelfde gold voor de matige drinkers.
“Het blijft niet alleen bij het hersenletsel dat we op de scans zien. Ook het denkvermogen van mensen die eerder zwaar dronken en nu niet meer is duidelijk verslechterd”, zegt Justo. Opvallend in het onderzoek is dat zware drinkers gemiddeld maar liefst 13 jaar eerder overlijden dan mensen die nooit drinken. “Zwaar drinken is direct verbonden met tekenen van schade in de hersenen. Op de lange termijn kan dit grote gevolgen hebben voor cognitieve vermogens zoals het geheugen, intelligentie, taal en concentratie”, waarschuwt Justo. “Als we die gevolgen beter begrijpen, kunnen we meer doen aan bewustwording en preventie.”
Alcohol drinken blijkt dus nog slechter voor je hersenen dan je misschien dacht, vooral omdat zwaar drinken al bij acht glazen per week begint. Dat is maar net iets meer dan één glas per dag. Nu smaakt je wijntje toch net iets minder lekker. Wellicht laat je hem zelfs liever staan.
