Nog niet eerder is een ster ontdekt die zulke krappe baantjes rond een zwart gat trekt.
De ster heeft slechts 28 minuten nodig om een rondje rond het zwarte gat te voltooien. Waarschijnlijk is de ster – een witte dwerg – slechts 2,5 keer verder van het zwarte gat verwijderd dan de aarde van de maan verwijderd is.
Zwart gat eist materiaal op
“De witte dwerg bevindt zich zo dicht bij het zwarte gat dat materiaal van de ster weg wordt getrokken en in een materieschijf rond het zwarte gat verdwijnt alvorens in het zwarte gat te vallen,” vertelt onderzoeker Arash Bahramian. “Gelukkig voor de ster lijkt het er niet op dat deze dit pad zal volgen.” Naar verwachting blijft de ster in zijn huidige baan en wordt deze niet in het zwarte gat gezogen.
Bolvormige sterrenhoop
Het bijzondere stel bevindt zich in de bolvormige sterrenhoop 47 Tucanae. Het is een dichte verzameling sterren op zo’n 14.800 lichtjaar afstand van de aarde. “Lang dachten astronomen dat zwarte gaten zelden of zelfs helemaal niet voorkwamen in bolvormige sterrenhopen,” vertelt onderzoeker Jay Strader. “Deze ontdekking is aanvullend bewijs dat bolvormige sterrenhopen niet de slechtste, maar juist één van de beste plekken zijn om te zoeken naar zwarte gaten.”
De verklaring?
Hoe de ster precies in zo’n nauwe baan rond het zwarte gat terecht is gekomen, is onduidelijk. Mogelijk botste het zwarte gat op een rode reus, waarop deze zijn buitenste gaslagen verloor en er een witte dwerg overbleef die het zwarte gat gezelschap is blijven houden. Een andere – maar volgens de onderzoekers wat minder aannemelijke – optie is dat de witte dwerg niet om een zwart gat, maar om een neutronenster cirkelt. In dit scenario zou de neutronenster wanneer deze materiaal van de ster trekt en in een omringende materieschijf verzamelt steeds sneller gaan draaien, waardoor de rotatietijd van de neutronenster beperkt wordt tot enkele duizenden van een seconde. Maar nogmaals: het systeem vertoont niet de eigenschappen die onderzoekers aan zo’n neutronenster toedichten. En daarmee blijft de eerste verklaring dus aannemelijker.
De onderzoekers baseren hun conclusies omtrent het bijzondere systeem op nieuwe waarnemingen van ruimtetelescoop Chandra. De bevindingen van de onderzoekers zijn verschenen in het blad Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.