Star Wars wordt (opnieuw) werkelijkheid: planeet met twee zonnen ontdekt

En wat deze Tatooine-achtige planeet nóg bijzonderder maakt, is dat rond die twee sterren nóg een planeet cirkelt. Het betekent dat deze Tatooine-achtige planeet deel uitmaakt van een multiplanetair systeem en dat is iets wat we nog niet vaak hebben gezien…

Dat schrijven onderzoekers in het blad Nature Astronomy. In het blad kondigen ze de ontdekking aan van BEBOP-1c. De planeet cirkelt rond twee sterren. En wat misschien nog wel veel opzienbarender is, is dat deze planeet niet alleen is; rond de twee sterren cirkelt namelijk nóg een planeet.

Jacht op Tatooine
Lang was een planeet met twee zonnen pure sciencefiction. Letterlijk! Want een dergelijke planeet kenden we vooral uit het bekende Star Wars. In die filmserie maken we namelijk kennis met Luke Skywalker die op is gegroeid op Tatooine, een woenstijnachtige planeet met niet één, maar twee moedersterren. Hoewel de planeet volledig aan het brein van bedenker George Lucas ontsproten is, wees onderzoek in 2011 uit dat planeten met twee zonnen echt bestaan. Toen stuitten onderzoekers – voor het eerst! – op zo’n 200 lichtjaar afstand van de aarde op een planeet die rond twee sterren cirkelde. “Wat sciencefiction was, blijkt werkelijkheid te worden,” merkte onderzoeker Alan Boss toen op.

Twee zonnen, twee planeten
Inmiddels zijn we alweer meer dan 10 jaar verder en hebben astronomen al zo’n 12 systemen ontdekt waarin een planeet rond twee sterren cirkelt. Maar tot voor kort was ons slechts één systeem bekend waarin niet slechts één, maar meerdere planeten rond twee moedersterren cirkelen. Het nieuwe onderzoek brengt daar verandering in; met de ontdekking van BEBOP-1c kennen we nu nóg een systeem met twee moedersterren én twee planeten.

De ontdekking
Grappig genoeg deden astronomen deze bijzondere ontdekking min of meer per ongeluk. Eigenlijk waren ze namelijk van plan om nader onderzoek te doen naar BEBOP-1b. Deze planeet werd in 2020 reeds in hetzelfde systeem ontdekt en draait dus eveneens om twee moedersterren. Het was ruimtetelescoop TESS die BEBOP-1b ontdekte toen deze planeet herhaaldelijk voor de helderste moederster langsbewoog en daarbij een deel van het sterlicht tegenhield.

Massa
Na de ontdekking van BEBOP-1b slaagden onderzoekers er al spoedig in om de omvang van de planeet vast te stellen. Maar het lukte wetenschappers niet om ook een inschatting te maken van de massa van de planeet. In een poging daar verandering in te brengen, deden wetenschappers een beroep op de zogenoemde Doppler-methode. Hierbij wordt gepoogd om uit wiebelende bewegingen van de moederster – veroorzaakt doordat de planeet met zijn zwaartekracht aan de moederster trekt – de massa van die planeet vast te stellen. Maar ook die aanpak resulteerde in het geval van BEBOP-1b niet in een exacte massabepaling, maar wél in de ontdekking van BEBOP-1c (waarvan onderzoekers tevens direct de massa konden vaststellen).

Over BEBOP-1c
BEBOP-1c heeft 215 dagen nodig om een rondje om de beide moedersterren te voltooien en is 65 keer zwaarder dan de aarde. “Oftewel vijf keer lichter dan Jupiter,” aldus onderzoeker Matthew Standing. Hij is vanzelfsprekend in zijn nopjes met de ontdekking. “Tot op heden zijn ons slechts 12 systemen bekend waarin een planeet rond twee sterren cirkelt en dit is pas het tweede systeem waarin meer dan één planeet rond twee sterren cirkelt.”

Op dit moment kan niet worden uitgesloten dat in het BEBOP-1-systeem nog meer planeten op ontdekking wachten. Meer observaties zijn nodig om die mogelijkheid verder te verkennen. Ook zijn vervolgwaarnemingen nodig om de omvang van BEBOP-1c vast te stellen. Daarnaast willen onderzoekers blijven proberen om de massa van BEBOP-1b te achterhalen, want die is dus nog altijd onbekend. Wél kunnen onderzoekers op basis van de waarnemingen die per ongeluk resulteerden in de ontdekking van BEBOP-1c concluderen waar de bovengrens ligt als het gaat om de massa van BEBOP-1b. En daaruit vloeit dan weer voort dat de planeet een dichtheid heeft die kleiner is dan die van een sponscake. Dat maakt de planeet heel bijzonder en nodigt ruimtetelescoop James Webb uit om er toch nog eens een extra blik op te werpen. Als dat inderdaad gaat gebeuren, kan tevens meer duidelijkheid worden verkregen over de samenstelling van de planeet en daarmee mogelijk ook over de omgeving waarin deze het levenslicht zag.

Bronmateriaal

"A new Tatooine-like multi-planetary system identified" - University of Birmingham
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA's Goddard Space Flight Center / Chris Smith

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd