En dat maakt de geschiedenis van de mensheid weer een tikkie ingewikkelder.
Meerdere studies hebben tot nu toe al aangetoond dat moderne mensen DNA van verschillende mensachtigen met zich meedragen. Zo bevat ons genoom bijvoorbeeld sporen van Neanderthalers en Denisovamensen. In een nieuwe studie hebben onderzoekers nu sporen aangetroffen van een onbekende mensachtige in het genoom van moderne West-Afrikanen. Het betekent dat een al lang verloren gegane mensensoort zich ooit heeft vermengd met onze voorouders op het Afrikaanse continent.
Neanderthalers
Over het algemeen wordt gedacht dat de moderne mens zich vanuit Afrika over de wereld begon te verspreiden. Kijken we vervolgens naar ons eigen genoom, dan blijkt dat veel moderne mensen – met uitzondering van Afrikanen – enig Neanderthaler-DNA herbergen. Dat DNA is in ons genoom terecht gekomen toen moderne mensen – nadat ze Afrika hadden verlaten – Neanderthalers tegen het lijf liepen en met deze mensachtigen de lakens deelden. Omdat dit pas gebeurde nadat onze voorouders het Afrikaanse continent achter zich hadden gelaten, zijn de sporen van Neanderthalers en Denisovamensen niet in het genoom van West-Afrikaanse populaties terug te vinden. Maar dit betekent niet dat er hier geen vermenging heeft plaatsgevonden. West-Afrikanen blijken namelijk een net zo interessant genetisch verleden hebben.
Oud DNA
Onderzoekers kunnen op dit moment nog niet helemaal de vinger leggen op de genetische variatie van hedendaagse Afrikanen. Dat heeft deels te maken met het schaarse fossielenbestand in Afrika en omdat het erg ingewikkeld is om oud DNA uit Afrika te verkrijgen. “De omgevingscondities in Afrika zijn niet heel bevordelijk voor het verkrijgen van oud DNA,” legt onderzoeker Sriram Sankararaman aan Scientias.nl uit. Dat komt omdat deze informatie langzaam vergaat als het voor een lange tijd in een warme en vochtige omgeving vertoeft. Daarom besloten de onderzoekers het over een andere boeg te gooien. Ze vergeleken 405 genomen van West-Afrikanen met de genomen van Neanderthalers en Denisovamensen. En tot hun grote verrassing stuitte het team op een aantal opvallende verschillen die het beste verklaard kunnen worden door een vermenging met een nog onbekende mensachtige.
Mysterieuze mensachtige
“Er zijn een aantal onderzoeken geweest die suggereren dat Afrikaanse populaties een genetisch divers verleden hebben,” vertelt Sankararaman. “Onze studie bevestigt dat beeld.” De onderzoekers kwamen erachter dat tussen de twee en negentien procent van het West-Afrikaanse genoom componenten van deze mysterieuze mensachtige bevat. “Alle moderne West-Afrikanen herbergen sporen van een archaïsche groep die zich zelfs nog vóór de Neanderthalers van de menselijke stamboom afsplitste,” gaat Sankararaman verder. “Verder vond de vermenging tussen deze mensachtige en de voorouders van West-Afrikanen relatief recent plaats: zo’n 43.000 jaar geleden.”
Het ontwarren van onze complexe menselijke geschiedenis is volgens wetenschappers erg belangrijk. Via de vermenging met Neanderthalers hebben wij bijvoorbeeld een aantal van hun genen geërfd en sommige ervan zijn tot op de dag van vandaag voordelig voor onze gezondheid, terwijl andere juist slecht zijn voor de gezondheid. Het bestuderen van deze genen en de variaties in het geërfde DNA in verschillende populaties kan meer inzicht geven in variaties in gezondheid en ziekte. Bovendien geeft het bestuderen van de vermenging van moderne mensen met andere mensachtigen ons een duidelijker beeld van onze vroege geschiedenis, de manier waarop populaties zich over de continenten verspreidden en hoe ze de interactie met elkaar aangingen. En dat is natuurlijk ontzettend interessant.
Onbekend
Maar wat weten we eigenlijk van deze mensachtige waarvan we nog overblijfselen in West-Afrikanen kunnen terugvinden? “In dit stadium nog niet veel,” geeft Sankararaman toe. “We denken dat deze zich vrij ver terug in de tijd – zo’n 650.000 jaar geleden – van de voorouders van moderne mensen heeft afgesplitst. We weten niet waar deze mensensoort precies leefde, of het misschien overeenkomt met bekende fossielen of wat het uiteindelijke lot van deze populatie was.” Verder onderzoek zou wetenschappers hopelijk wat wijzer moeten maken. “Ik hoop dat analyses van moderne menselijke populaties uit andere delen van Afrika en oude genomen afkomstig van het continent ons een vollediger beeld kunnen geven,” zegt Sankararaman.
Twee mensensoorten
Het is niet voor het eerst dat onderzoekers op sporen van mysterieuze mensachtigen stuiten. Vorig jaar nog troffen wetenschappers in hedendaags DNA ook al sporen van twee onbekende mensensoorten aan. Mogelijk vond deze vermenging plaats in Azië, al weten onderzoekers ook hier nog niet veel van af. In ieder geval blijkt dat onze voorouders veel verschillende mensachtigen tegenkwamen en seks met hen hadden. Bovendien vonden er verschillende afzonderlijke vermengingen plaats met meerdere archaïsche groepen.
De bevindingen uit de studie geven maar weer aan hoe complex de menselijke geschiedenis is. Ondanks dat het wetenschappers steeds beter lukt om het verhaal van de mensheid in kaart te brengen, blijven er nieuwe verrassingen komen. “De resultaten tonen aan dat het vrij gebruikelijk was dat sterk uiteenlopende populaties gemeenschap met elkaar hadden,” concludeert Sankararaman. En dus is er een ingewikkeld web ontstaan van verschillende mensachtigen waarvan we nog een glimp in ons eigen DNA kunnen opvangen. Onderzoekers hopen deze brij te ontwarren om zo de relaties tussen moderne en archaïsche mensen beter te gaan begrijpen. En wellicht komen we op die manier ook wel meer over onze eigen biologie te weten. “We kunnen tegenwoordig ook DNA-segmenten identificeren die zijn geërfd van archaïsche populaties,” zegt Sankararaman. “Het zou echt intrigerend zijn om te begrijpen hoe dit DNA de menselijke biologie beïnvloedt.”
