Het laat zien dat er nog veel insecten op theevelden gedijen, wat betekent dat deze niet zwaar worden behandeld met pesticiden.
Duitse onderzoekers hebben in gedroogde thee en kruiden uit de supermarkt sporen van meer dan duizend soorten insecten – waaronder spinnen en mijten – ontdekt. Je eerste reactie is misschien ‘bah’! Maar lees dan vooral even verder. Volgens onderzoeker Henrik Krehenwinkel zijn de bevindingen namelijk bemoedigend. “Het is eigenlijk zelfs een goede zaak,” zegt hij in een interview met Scientias.nl.
Sporen van insecten
De onderzoekers namen in de studie gedroogde thee en gedroogde kruiden onder de loep die in de supermarkt te koop zijn – waaronder kamille, munt en peterselie. Vervolgens analyseerden ze deze gedroogde waren op de aanwezigheid van zogenoemd eDNA. “We zijn erg geïnteresseerd in hoe insecten met planten omgaan en welke rol insecten spelen in een ecosysteem,” legt Krehenwinkel uit. “Dit is heel relevant om de achteruitgang van insecten te begrijpen. Analyse van eDNA maakt onderzoek hiernaar een stuk eenvoudiger. Dat komt omdat we dankzij eDNA niet meer naar de plant zelf hoeven te kijken of insecten hoeven te tellen en te verzamelen.”
Naast het DNA dat in onze cellen zit, bestaat er ook zoiets als environmental DNA (of kortweg eDNA). Dit is DNA dat aan een organisme ontsnapt is en vrij in de leefomgeving van dat organisme rondzwerft. eDNA kan op heel veel verschillende manieren vrijkomen, bijvoorbeeld middels oude, dode cellen die hun inhoud loslaten, al zou eigenlijk elk biologisch materiaal een bron van eDNA kunnen zijn. In de afgelopen jaren is eDNA al aangetroffen in water, sneeuw en aarde. Met name in water wordt aan de hand van dit eDNA al gekeken welke soorten waar voorkomen en hoe bepaalde vispopulaties er voorstaan. Daarnaast hebben onderzoekers nog niet zo lang geleden aangetoond dat ze ook eDNA uit de lucht kunnen plukken om zo de dieren in de buurt te identificeren.
Kortom, elk organisme laat sporen van zijn DNA achter in zijn omgeving. Vervolgens kunnen onderzoekers dit eDNA sequencen, waardoor ze biologische gemeenschappen kunnen karakteriseren zonder dat er daadwerkelijk exemplaren hoeven te worden verzameld. Nu hebben onderzoekers een nieuwe methode gevonden om aan de hand van bijvoorbeeld een potje gedroogde kamille dat in de supermarkt ligt, te achterhalen welke insecten er op de plant hebben gezeten toen deze nog op het theeveld groeide.
Duizend soorten
En dat blijken er nogal wat te zijn. “In verschillende commercieel geproduceerde theeën en kruiden hebben we verschillende geleedpotigen ontdekt,” zo schrijven de onderzoekers in hun studie. “In totaal meer dan duizend soorten.”
Verontrustend
Verontrustend? “Nee, niet echt,” zegt Krehenwinkel desgevraagd. “Het is niet alsof je insectenpoeder drinkt als je een theetje hebt gezet. Het gaat grotendeels om eDNA, dus minuscule restjes van een insect, bijvoorbeeld van een kauwvlek op een blad.” Wel is het enorme aantal insecten dat de onderzoekers vonden verrassend. “Wat me het meest verbaasde was de grote diversiteit aan geleedpotigen in de theezakjes,” gaat Krehenwinkel verder. “We vonden het DNA van wel 400 verschillende soorten insecten in een enkel theezakje. Dit kan worden verklaard doordat de thee die je in de winkel koopt vaak een mengsel is van planten afkomstig van theevelden uit verschillende delen van de wereld.”
Bemoedigend
Hoewel je misschien een beetje schrikt van zoveel insectensporen die zich waarschijnlijk ook in jouw keukenkastje bevinden, is de vondst dat dit eDNA afkomstig is van zoveel verschillende soorten eigenlijk juist bemoedigd, zo benadrukt Krehenwinkel. “Het betekent dat de theevelden een zeer grote diversiteit aan geleedpotigen huisvesten,” zegt hij. “Bovendien blijkt hieruit dat de velden niet zwaar worden behandeld met pesticiden. Het is dus eigenlijk zelfs een goede zaak om wat insecten-eDNA in je theekopje te hebben.”
Niet te voorkomen
Overigens is de kans groot dat ook jij, naast de gedroogde thee en kruiden in je keukenkastje, al heel wat insecten gegeten hebt. Dat komt omdat alle voorbewerkte producten – zoals appelmoes, sinaasappelsap, pindakaas, chocolade, brood en koffie – insecten bevatten. Bij de productie van deze voedingswaren kan het best zo zijn dat er wat appels tussen zitten waar net een fruitvliegje in is gekropen. En zo komen er fijngemalen insecten in de appelsap en appelmoes terecht. Hetzelfde geldt voor tomaten en ketchup, voor graan en meel voor brood en voor koffiebonen en koffie. Er is berekend dat we, zonder dat we het weten, tot zo’n 500 gram insecten per jaar achter de kiezen krijgen.
Ook volgens Krehenwinkel valt het niet te voorkomen dat sommige insecten in de thee belanden wanneer de plant wordt geoogst. “Maar veel van het DNA betreft waarschijnlijk eDNA,” stelt hij huiverenden gerust. “Om ervan af te komen, kun je het met hitte behandelen. Maar ik denk zelfs dat je met kokend water voor de thee al veel DNA vernietigt.”
Traceren
Volgens de onderzoekers is hun nieuw ontwikkelde techniek niet alleen nuttig voor het analyseren van gedroogde waren uit de supermarkt. “Onze aanpak kan ook gebruikt worden om de herkomst van illegaal plantmateriaal dat door de douane is geconfisqueerd te traceren of landbouwongedierte op te sporen,” somt Krehenwinkel op. Het team laat dan ook zien dat analyse van eDNA veel potentie heeft, naast het feit dat het een veelbelovende methode is om de biodiversiteit te bestuderen.
Al met al laten de onderzoekers met hun studie zien dat het eigenlijk helemaal niet zo verkeerd is als er ook sporen van insecten in jouw vers gezette en dampende kopje thee ronddrijven. Het betekent dat de insectenpopulatie op de theevelden, ondanks de wereldwijde insectensterfte, op dit moment nog gedijen. Denk daar maar aan, als je zometeen weer een slokje neemt.
