Bij de zon denk je vermoedelijk aan een grote vlammende, gloeiendhete bol, maar er valt veel meer te zien aan het oppervlak van dat hemellichaam dat de aarde iedere dag weer verlicht en verwarmt. Volgens een unieke video van ESA lijkt het meer op een soort gelig grasveld met pluizige veren.
De beelden zijn op 27 september vorig jaar door de Solar Orbiter van het Europese ruimteagentschap gemaakt op ongeveer een derde van de afstand tussen de aarde en de zon. Daardoor zijn de haarachtige structuren goed te zien. Ze zijn gemaakt van plasma – een stroom geladen gasdeeltjes – en volgen de lijnen van het magnetisch veld in de lagere atmosfeer van de zon waar die overgaat in de veel hetere buitenste corona. De helderste delen zijn maar liefst 1 miljoen graden Celsius. Koelere regio’s ogen donkerder, omdat ze straling absorberen.
Hieronder kun je de video bekijken:
Er zijn dingen op te zien, die je nooit eerder zag, zoals coronamos, spiculen en coronaregen. Dat zegt je waarschijnlijk niet zo veel. De corona is de hete atmosfeer rond de zon (en andere sterren) die zich wel miljoenen kilometers kan uitstrekken. Normaal gesproken is hij onzichtbaar. Alleen tijdens een zonsverduistering kun je deze lichtkrans zien. De corona is heter dan het oppervlak van de zon zelf. De zogenoemde fotosfeer (de diepste laag van de atmosfeer van een ster) is namelijk ruim 5700 graden, terwijl de corona bijna een miljoen graden bereikt. Hoe dat kan, was lange tijd een raadsel. Mogelijk haalt de corona energie uit magnetische velden in de actievere delen van de zon, die energie uitstoten.
Pluizige bol
Het coronamos geeft de zon zijn pluizige look. Het lijkt ietwat op het mos op aarde, vandaar de naam. Je vindt het op de zon alleen niet in het bos, maar rond het centrum van zonnevlekkengroepen, waar de magnetische velden het sterkst zijn. Het mos is zo heet dat de meeste instrumenten het niet kunnen detecteren en het bevindt zich in twee atmosferische lagen, de chromosfeer (de laag tussen de fotosfeer en de corona) en de corona zelf.
Spiculen
Spiculen zijn een soort hoge pilaren van gas die te zien zijn aan de horizon en oprijzen vanuit de chromosfeer van de zon. Ze kunnen wel 10.000 kilometer hoog worden en bevinden zich vaak in de buurt van zonnevlekken. Maar zoals met alles wat je op de zon ziet, zijn ook deze spiculen enorm. Ze hebben een diameter van enkele honderden tot duizenden kilometers en schieten met snelheden tot wel 70.000 kilometer per uur omhoog.
Coronaregen
In de video zie je rond de dertigste seconde ook coronaregen. Dit materiaal is met minder dan 10.000 graden een stuk koeler dan de rest van het oppervlak. De regen bestaat uit dichtere klonten plasma die onder invloed van de zwaartekracht terugvallen naar de zon. Op 20 seconden in de video zie je nog een uitbarsting in het midden van het beeld. Dit is koeler materiaal dat omhoog wordt geworpen waarna het grotendeels terugvalt. De eruptie lijkt klein, maar is in werkelijkheid groter dan de aarde.
