Sperma: 11 dingen die je móet weten

Sperma is een bijzonder goedje. Wist je dat spermacellen tegen de stroom in kunnen zwemmen? En dat er een anticonceptiepil voor mannen op komst is? Elf dingen over sperma die je móet weten!

Wist je dat… spermacellen uitstekend tegen de stroom in kunnen zwemmen? Tijdens een ejaculatie komen honderden miljoenen spermacellen vrij. Ze staan voor een lastige opdracht: de eicel bereiken. Die eicel bevindt zich op relatief grote afstand: 1000 keer de lengte van de spermacel. Zodra de echte doorzetters bijna bij de eicel zijn aangekomen, laten ze zich leiden door chemische stofjes die de eicel afgeeft. Spermacellen zwemmen daarbij soms tegen de stroom in. Zo kunnen ze enkele minuten op rij stroomopwaarts zwemmen. Dit biedt hoop voor vruchtbaarheidsbehandelingen. Zo kunnen spermacellen een ‘zwemtest’ afleggen om zo het beste zaad te selecteren.

Zijn zaad en sperma hetzelfde?

Nee. Het zaad van een man bestaat maar voor een klein deel uit spermacellen. De rest is vocht. Toch is alles relatief, want wanneer een man klaarkomt, laat hij gemiddeld 200 miljoen spermacellen vrij. De helft bereikt de eicel, terwijl de andere helft rondjes zwemt.

Wist je dat… spermacellen naast DNA ook RNA afleveren? RNA of ribonucleïnezuur lijkt qua chemische structuur op DNA (desoxyribonucleïnezuur) en is opgebouwd uit een lange keten van nucleotiden. Een spermacel bevat gemiddeld 4.000 verschillende mRNA-moleculen. RNA is een mysterie. Waarom draagt een spermacel dit allemaal met zich mee? Wetenschappers vermoeden dat spermacellen RNA bij zich hebben om elkaar te herkennen. In plaats van dat er een competitiestrijd plaatsvindt tussen spermacellen van hetzelfde mannetje, werken de cellen juist samen. Zo maken de spermacellen van bosmuizen treintjes om sneller vooruit te komen. Mogelijk voorkomt RNA dat spermacellen elkaar proberen te beschadigen, waardoor er geen moleculaire oorlogsvoering plaatsvindt.

Wist je dat… onderzoekers van de Universiteit Twente werken aan sperma-achtige nanorobots? Deze robotjes kunnen gebruikt worden tijdens een IVF-behandeling of om medicijnen toe te dienen. De piepkleine robots hebben een kopje van metaal en een flexibel lichaam, waardoor ze lijken op echte spermacellen. Met behulp van een magnetisch veld brengen de wetenschappers deze nanorobot in beweging. Het filmpje hieronder toont dat het nanorobotje niet alleen kan bewegen, maar dat deze ook gestuurd kan worden.

Wist je dat… de spermakwaliteit van mannen afneemt? Uit recent onderzoek blijkt dat dit geldt voor Spaanse mannen, maar ook voor Franse mannen. En er zijn nog andere – kleinschalige – studies die erop wijzen dat het sperma in enkele andere Europese landen aan kwaliteit inlevert. Het is onbekend wat de reden is van het kwaliteitsverlies, maar onderzoekers vermoeden dat stoffen in onze omgeving de hormonale balans verstoren. Het is gevaarlijk dat we niet precies weten wat het is, want als mannen in de verre toekomst onvruchtbaar zijn, is er geen hoop voor de mensheid. Denk je ook aan de film Children of Men uit 2006?

Dat wordt straks een leuke discussie in de Nederlandse huiskamer. Wie gaat de pil slikken? Afbeelding: GabiSanda / Pixabay
Wist je dat… wetenschappers bezig zijn met het ontwikkelen van een anticonceptiepil voor mannen? Deze pil kan het transport van spermacellen tijdens ejaculatie stilleggen, waardoor mannen tijdelijk onvruchtbaar worden gemaakt. Het medicijn pakt twee eiwitten aan, die een cruciale rol spelen bij het transport van sperma. “Het sperma is aanwezig, maar de spier krijgt niet de opdracht om het te verplaatsen,” legt onderzoeker Sab Ventura uit. Als alles meezit, verschijnt de mannenpil binnen tien jaar op de markt.

Wist je dat… de kwaliteit van sperma tot de 34ste verjaardag vrij stabiel is? Daarna neemt het totaal aantal spermacellen af. De spermaconcentratie en het percentage spermacellen met een normale vorm daalt na de 40ste verjaardag. Na de 45ste verjaardag neemt het volume van een zaadlozing af. De kans op nageslacht voor mannen ouder dan 34 wordt dus ieder jaar kleiner.

Wist je dat… er onlangs voor het eerst 3D-filmpjes van sperma in beweging zijn gemaakt? Op dit moment wordt de spermaconcentratie en beweeglijkheid van sperma vastgesteld onder de microscoop. Deze methodes zijn tweedimensionaal. Door 3D-filmpjes van sperma te onderzoeken, kan tevens de diepte (z-positie) achterhaald worden. En uiteraard de vierde dimensie: tijd. Op die manier hopen wetenschappers ‘slecht’ sperma van ‘goed’ sperma te scheiden, waardoor het beste sperma gebruikt kan worden tijdens een vruchtbaarheidsbehandeling. Hieronder de video van spermacellen in 3D.

Wist je dat… het goed is voor de kwaliteit van het sperma om een Schotse kilt te dragen? Belangrijkste reden is dat de temperatuur van het scrotum altijd lager is dan de lichaamstemperatuur om zo spermatogenese mogelijk te maken. Wanneer het scrotum van een man warm is ingepakt – bijvoorbeeld in een strakke onderbroek – gaan er zaadcellen verloren. Een normale luchtverversing rondom het scrotum is dus gewenst. Natuurlijk zullen niet alle mannen direct overstappen op een Schotse kilt. Een alternatief is een losser zittende onderbroek, bijvoorbeeld een boxershort.

Wist je dat… de meeste baby’s geboren worden in de herfst? Dit komt doordat spermacellen hun hoogtijdagen in de winter beleven. Israëlische onderzoekers verzamelden het sperma van meer dan 6400 mannen. Zij zagen dat de concentratie spermacellen dat zich snel voortbewoog vanaf de lente afnam, maar in de winter herstelde. Opvallend is dat nog niet duidelijk is hoe dit komt. Wellicht heeft het te maken met lagere temperaturen in de winter, wat gunstig is voor de spermaproductie?

Hoewel een skinny jeans misschien mooier is, zou een man met een kinderwens beter een ‘baggy’ jeans kunnen dragen.

Wist je dat… je jouw spermaconcentratie kunt verbeteren? Zoals je net al las, is het dragen van losser zittend ondergoed positief. En hoewel een skinny jeans misschien mooier is, zou een man met een kinderwens beter een ‘baggy’ jeans kunnen dragen. Sta op en beweeg! Mannen die veel televisiekijken en weinig sporten, blijken een significant lagere spermaconcentratie te hebben. Het zijn geen kleine verschillen: mannen die elke week vijftien uur of meer matig tot zeer sterk fysiek actief zijn, hebben een 73 procent hogere concentratie spermacellen dan mannen die minder dan vijf uur per week bewegen. Nog een tip: haal die telefoon uit je broekzak! Elektromagnetische straling van een mobieltje tast de kwaliteit van het sperma aan.

Wist je dat… het sperma van mannen met lage stemmen tegenvalt? Hoewel vrouwen vallen op mannen met een lage stem, produceren zij een lage concentratie sperma. Mannen met een lage stem zijn vaak sterker, dominanter, groter en betere strijders. Mogelijk investeren deze mannen meer in die eigenschappen, waardoor het ten koste gaat van de concentratie sperma. De productie van testosteron past hun sperma aan. De drang van de man om een vrouw voor zich te winnen, gaat dus ten koste van de concentratie sperma. Ironisch, nietwaar?

Bronmateriaal

Bronnen worden in dit artikel genoemd.
Afbeelding bovenaan dit artikel: geralt / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd