Dankzij betere oceaancirculaties zouden sommige exoplaneten een grotere variëteit aan leven kunnen herbergen dan onze planeet.
Je zou zeggen dat de aarde de meest geschikte planeet is voor leven. Hier komt leven immers in groten getale voor. Maar mogelijk zijn er planeten waar de omstandigheden voor leven nóg beter zijn. Dat stelt een nieuwe studie. “Het is een verrassende conclusie,” geeft onderzoeksleider Stephanie Olson toe.
Zoektocht naar leven
Sinds de eerste ontdekking van een exoplaneet in 1992 hebben veel astronomen zich vastgebeten in dit boeiende onderwerp. Want zou er misschien een exoplaneet bestaan waar leven op te vinden is? Door de enorme afstanden is het praktisch onmogelijk om naar de ontdekte exoplaneten af te reizen. Daarom gebruiken onderzoekers telescopen om erachter te komen wat voor condities er op verschillende planeten heersen. Dit in combinatie met geavanceerde klimatologische modellen geven wetenschappers vervolgens een indruk over of een verre planeet leven kan herbergen.
Exoplaneten
In de zoektocht naar leven richten onderzoekers zich met name op exoplaneten die zich in de leefbare zone rond hun ster bevinden. “Dit zijn werelden die mogelijk vloeibaar water op het oppervlak hebben,” vertelt Olson. “Maar niet alle oceanen zijn even geschikt. Zo zijn sommige oceanen vanwege hun wereldwijde circulatiepatronen betere plekken voor leven dan andere.” Om erachter te komen welke planeten het meest gunstig zijn, modelleerde Olson’s team de meest waarschijnlijke omstandigheden op verschillende soorten exoplaneten. Vervolgens waren ze in staat te bepalen welk type exoplaneet de beste kans maakt om een bloeiende biosfeer te ontwikkelen en in stand te houden.
Oceanen
“Ons werk was erop gericht om de oceanen van een exoplaneet te doorgronden,” vertelt Olson. “Die hebben namelijk de grootste potentie om veel en actief leven te herbergen.” Het leven in aardse oceanen hangt af van een opwaartse stroming (ook wel opwelling genoemd) die voedingsstoffen vanuit donkere diepten naar het oppervlak van de oceaan vervoert. Het opwellende water brengt namelijk van de zeebodem mineraalrijk water naar boven, wat vervolgens fytoplankton voedingsstoffen biedt. Meer opwellend water betekent meer toevoer van voedingsstoffen, wat vervolgens meer biologische activiteit betekent. “Dit zijn de voorwaarden waar we op exoplaneten naar moeten zoeken,” aldus Olson.
Model
De onderzoekers maakten gebruik van een oceaancirculatiemodel om te bepalen welke planeten de beste opwelling hebben en dus mogelijk oceanen kunnen hebben waarin leven kan gedijen. “We constateerden dat een hogere luchtdichtheid, lagere rotatiesnelheden en de aanwezigheid van continenten allemaal een hogere opwelling veroorzaken,” legt Olson uit. “We kwamen erachter dat onze aarde misschien niet de meest gunstige omstandigheden biedt. Het zou kunnen dat er elders een planeet is waar de omstandigheden die nodig zijn voor leven beter zijn dan op aarde.”
Het zou dus kunnen dat er zich ergens in het heelal een planeet bevindt met betere oceaancirculaties dan hier, waardoor er op deze betreffende planeet meer en wellicht ook actiever leven kan voorkomen. Of zo’n exoplaneet ook daadwerkelijk bestaat, zal de toekomst moeten uitwijzen. Zo bestaan er op dit moment nog geen telescopen die dit soort exoplaneten kunnen opsporen. Maar mogelijk kan de hypothese uit deze studie meegenomen worden in het ontwerp van toekomstige telescopen, zoals de voorgestelde Large UV Optical Infrared Surveyor (LUVOIR) en The Habitable Exoplanet Observatory (HabEx). Maar eerst is het de beurt aan de James Webb-telescoop, die in 2021 gelanceerd gaat worden. Deze krachtige en gevoelige telescoop zal de atmosfeer van talloze exoplaneten onder de loep gaan nemen. Ook het TRAPPIST 1-systeem staat het op het verlanglijstje van menig wetenschapper. Dit systeem bestaat uit maar liefst uit zeven planeten waar mogelijk levende organismen aangetroffen kunnen worden.
