Het klinkt lekker groen: biobrandstoffen. Maar nieuw onderzoek toont maar weer eens aan dat de meeste biobrandstoffen allesbehalve groen zijn. Sterker nog: slechts enkele biobrandstoffen zijn beter voor het milieu dan de fossiele brandstof benzine.
Dat schrijft het Zwitserse EMPA (Eidgenössische Materialprüfungs- und Forschungsanstalt) in een nieuw rapport. Het is niet voor het eerst dat EMPA zich kritisch over de biobrandstoffen buigt. In 2007 deden de onderzoekers dat ook al. Toen concludeerden ze dat de meeste biobrandstoffen er inderdaad voor zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen beperkt wordt. Maar terwijl ze dat milieuprobleem dus deels oplossen, creëren ze genoeg nieuwe.
Meer CO2-uitstoot
In hun nieuwe onderzoek concluderen de onderzoekers opnieuw dat biobrandstoffen slechts zelden zo groen zijn als de naam ons wil doen geloven. Dit keer namen ze de productieketen van de biobrandstoffen in ogenschouw en gebruikten ze betere methoden om de kosten en baten van biobrandstoffen tegen elkaar af te wegen. De conclusie liegt er niet om. Zo blijken biobrandstoffen – in tegenstelling tot wat de studie in 2007 liet zien – lang niet altijd de uitstoot van broeikasgassen te beperken. In sommige gevallen bleken biobrandstoffen zelfs meer broeikasgassen uit te stoten dan fossiele brandstoffen doen. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer bossen omgehakt worden om plaats te maken voor gewassen waar biobrandstoffen uit gewonnen kunnen worden. “Het vrijmaken en gebruiken van gebieden die veel koolstof bevatten, bijvoorbeeld bossen of veenland zorgt ervoor dat enorme hoeveelheden koolstofdioxide vrijkomen,” vertelt onderzoeker Mireille Faist in een interview met Scientias.nl. “Biobrandstoffen die gemaakt worden van planten die in zulke gebieden groeien, veroorzaken meer CO2-uitstoot dan fossiele brandstoffen.”
Mest
Maar biobrandstoffen kunnen nog op andere manieren een negatieve invloed op het milieu hebben. Zo kan overbemesting ervoor zorgen dat meren en rivieren vervuild raken. En planten waar biobrandstoffen uit gemaakt worden kunnen ervoor zorgen dat de grond te zuur wordt.
Biogas
Al met al zijn er slechts enkele biobrandstoffen die beter zijn voor het milieu dan benzine. Eén van die biobrandstoffen is biogas (gemaakt van afval). Mits het juiste bronmateriaal wordt gebruikt om biogas te maken, heeft deze biobrandstof een vijftig procent kleinere impact op het milieu dan benzine.
Niet zo eenvoudig
Het onderzoek laat zien dat het verhaal omtrent biobrandstoffen lang niet zo eenvoudig is als het soms lijkt. “Biobrandstof betekent niet: milieuvriendeljk.” De moed zou u bijna in de schoenen zakken: gaan we ooit in staat zijn om echt groene brandstof te produceren? We vroegen het Faist. “De enige echt groene brandstof is de brandstof die niet wordt gebruikt,” stelt ze. “Hoe dan ook: er zijn brandstoffen die een heel kleine impact hebben op alle milieufactoren.” Als voorbeeld noemt ze biomassaresidu (resten die gebruikt kunnen worden om energie op te wekken). “Maar ook hier moeten we voorzichtig zijn: als resten eerder voor andere doeleinden gebruikt werden, lopen we toch weer het risico dat ze indirecte effecten (op het milieu, red.) hebben. Zo is bio-ethanol gewonnen uit stro (een biomassaresidu) prima zolang dat stro eerder niet op andere manieren gebruikt werd. Als stro eerder gebruikt werd om de kwaliteit van de grond constant te houden, kan het gebruik van stro als biomassaresidu leiden tot een achteruitgang van de grond. Aan de andere kant kan het produceren van biobrandstof uit bioafval een betere optie zijn dan afval verbranden zonder de hitte terug te winnen of in plaats daarvan afval weg te laten rotten en zo methaan te produceren.”
Lang niet alle biobrandstoffen verdienen het om met het woordje ‘bio’ aangeduid te worden. In een poging ook de minder groene biobrandstoffen toch groener te maken, komen de onderzoekers nog met een aantal aanbevelingen. Zo zou het vrijmaken van bosgrond voor biobrandstoffen vermeden moeten worden. Ook moet er goed gekeken worden of het echt wel zo verstandig is om biomassa die nu voor andere doeleinden wordt gebruikt (bijvoorbeeld het vruchtbaarder maken van de grond) uit hun cyclus te halen om er biobrandstof uit te winnen.