Sommige vrouwelijke leden van een met uitsterven bedreigde soort zaagvissenkunnen zich voortplanten zonder geslachtsgemeenschap. Dit melden onderzoekers in het wetenschappelijke journaal Current Biology. Het is voor het eerst dat wetenschappers maagdelijke voortplanting bij gewervelden aantreffen.
Deze vorm van maagdelijke voortplanting wordt parthenogenese genoemd. Dit is het verschijnsel dat vrouwtjes nakomelingen krijgen zonder dat mannetjes er aan te pas komen. Van alle wilde zaagvissen in Florida is 3% het resultaat van maagdelijke voortplanting, zo blijkt uit DNA-onderzoek.
Maar hoe kan er nu spontaan nieuw leven ontstaan? De wetenschappers vermoeden dat een onbevrucht eitje een genetisch identieke zustercel absorbeert. Meestal sterven de nakomelingen, omdat er sprake is van de helft van de genetische diversiteit, omdat de genen van een vader ontbreken. “We dachten dat parthenogenese onder gewervelden niet zou kunnen leiden tot gezonde jongen”, zegt onderzoeker Kevin Feldheim van het Pritzker laboratorium. Toch vonden Feldheim en zijn collega’s zeven gezonde ‘maagdelijke’ zaagvissen in het wild. Deze dieren zijn na het DNA-onderzoek weer vrijgelaten.
“Het lijkt er op dat parthenogenese vaker voorkomt in het wild dan we nu denken”, vervolgt Feldheim. Het is aannemelijk dat dieren deze vorm van voortplanting toepassen wanneer de populaties slinken. Als er genoeg mannetjes zijn, is er geen reden om op deze manier voort te planten. De onderzoekers roepen anderen op om hun DNA-databases opnieuw te screenen. Wellicht zijn er meer ongewervelden die aan maagdelijke voortplanting doen. Feldheim: “Dit is in ieder geval een wake-up-call dat we iets moeten doen om de zaagvissen te redden.”