Sodom en Gomorra: waar zijn deze steden gebleven?

Grote steden die van het ene op het andere moment verdwijnen. Het lijkt ongeloofwaardig, want hoe kunnen een stad en haar inwoners nu in rook opgaan? Het is volgens de Bijbel regelmatig gebeurd. In het boek Genesis vernietigt God de steden Sodom en Gomorra. Schuilt er een kern van waarheid in dit Bijbelverhaal? Wat is er circa 1500 tot 3000 jaar voor Christus gebeurd?

In de nieuwe Bijbelvertaling staat de ondergang van Sodom en Gomorra als volgt beschreven in hoofdstuk 19 van Genesis: “Toen liet de HEER uit de hemel zwavel en vuur neerkomen op Sodom en Gomorra en hij vernietigde die steden en de hele vallei, met de inwoners van al de steden en met alles wat er op het land groeide. (..) Toen hij (Abraham, red.) uitkeek over Sodom en Gomorra en over de hele vallei, zag hij dikke rookwolken van het land opstijgen als uit een smeltoven.”

Bijbelkenners vinden het verhaal over Sodom en Gomorra één van de boeiendste verhalen uit het Oude Testament. Alle inwoners van de twee steden waren zondig, zo oordeelde God in Genesis. Lot, de neef van Abraham, was de enige rechtvaardige in Sodom en werd voor de vernietiging gewaarschuwd door twee engelen. Zo kon Lot met zijn vrouw en twee dochters op tijd naar de stad Zoar vluchten. Aangezien de vrouw van Lot naar de stad keek, veranderde ze in een zoutpilaar. Lot en zijn dochters verbleven daarna lange tijd in een grot. Zijn dochters vreesden dat ze nooit meer een man zouden ontmoeten. Ze voerden hun vader dronken, gingen met hem slapen en vervolgens werden twee zonen geboren: Ben-Ammi en Moab.

De vrouw van Lot veranderde in een zoutpilaar, omdat ze keek naar naar de brandende stad. Op deze tekening van Hartmann Schedel (1493) is de vrouw van Lot al een zoutpilaar.

Het klinkt als een onwerkelijk verhaal. Toch zijn er aanwijzingen dat er een kern van waarheid in het verhaal zit. Zo vinden er regelmatig aardschuivingen plaats in het gebied rond de Dode Zee. Als een stad is gebouwd op de breuklijn, waar de Dode Zee op rust, dan is het mogelijk dat deze volledig verdwijnt door een aardbeving. Er zijn historische bronnen bekend dat dit vaker is gebeurd.

Daarnaast matchen andere gebeurtenissen in Genesis met vondsten nabij de Dode Zee. Zo ontstaan er langs de oevers van de Dode Zee regelmatig zoutformaties. Dit komt omdat de diepe kloof rijk is aan zout. Het verhaal van de vrouw van Lot die in een zoutpilaar veranderde kan dus zijn voortgekomen uit zo’n natuurlijk, zij het ongewoon proces. Daarnaast beschrijft de schrijver met “een brandende regen van zwavel en vuur” niet een verwoestende meteorenregen (of iets soortgelijks), maar vuistgrote zwavelklompen, die soms in de zachte, mergelachtige oevers van de Dode Zee worden aangetroffen.

Waar liggen Sodom en Gomorra?
Ruim honderd jaar zoeken archeologen naar de resten van Sodom en Gomorra. Tot nu toe zijn ze nog niet gevonden. Wel hebben archeologen verschillende aanwijzingen gevonden. In 1896 troffen zij een unieke mozaïekvloer aan in Madaba (Jordanië). Deze vloer toont een kaart van de Dode Zee met aan de zuidoostzijde de stad Zoar. Mogelijk heeft de stad waar Lot in eerste instantie naar vluchtte echt bestaan.

Een mogelijkheid is dat de steden Sodom en Gomorra zijn verdwenen in de Dode Zee, bijvoorbeeld door de stijging van de zeespiegel of aardverschuivingen. Er zijn nog geen sporen van verdwenen steden aangetroffen op de bodem van de Dode Zee.

Nieuw onderzoek
Archeologen Paul Lapp, Walter Rast, Thomas Shaub en Burton MacDonald zochten enkele decennia geleden naar sporen van beschavingen langst de oude oevers van de Dode Zee. Zij vonden sporen van bloeiende gemeenschappen, zoals Bab edh-Drah. Deze stad is 3.000 jaar geleden door een grote verwoestende brand getroffen. Is dit Sodom en Gomorra? Het is mogelijk. Als de stad 3.000 jaar geleden is vernietigd, dan is dit gebeurd in de bronstijd. Bijbelkenners denken dat het verhaal van Sodom en Gomorra zich afspeelt in de bronstijd (3150 tot 1550 voor Christus).

Twee jaar geleden identificeerde raketwetenschappers Alan Bond en Mark Hempsell een kleitablet (foto links) als een ooggetuigeverslag van een asteroïde die Sodom en Gomorra vernietigden. Ze berekenden dat de inslag op 29 juli 3123 v. Christus plaatsvond. Overigens zijn de meeste wetenschappers het niet eens met de bevindingen van Hempsell en Bond. Er is geen bewijsmateriaal dat de Soemeriërs nauwkeurige astronomische verslagen konden maken.

Geen duidelijkheid
Er zijn interessante sporen gevonden, maar het eindpunt is nog niet in zicht. Worden de vernietigde steden ooit nog gevonden? Misschien. De kans is echter groter dat het verhaal van Sodom en Gomorra nooit bewezen kan worden. De vernietiging van Sodom en Gomorra, de verloren stad Atlantis en de zondvloed: spannende verhalen, maar zonder harde bewijzen valt de wetenschappelijke waarde te betwisten. Geschiedenis of fabel? Wat denkt u?

Bronmateriaal

"De zeventig beroemdste mysteries van de oudheid" - Brian M. Fagan
" Sodom en Gomorra weggevaagd door asteroide" - Grenswetenschap
"Sodom and Gomorrah" - Wikipedia

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd