Bijna 75 jaar hield het nationale hitterecord – gevestigd op 23 augustus 1944, in Warnsveld (Gelderland) – stand. Maar afgelopen woensdag sneuvelde het. Om een dag later alweer te worden aangescherpt.
Na bijna 75 jaar stand te hebben gehouden, sneuvelde het nationale hitterecord – gevestigd op 23 augustus 1944 – deze week. Woensdag 24 juli werd in Eindhoven een temperatuur van 39,3 graden Celsius gemeten. Dat is maar liefst 0,7 graden Celsius hoger dan de temperatuur die in 1944 in Warnsveld werd genoteerd. Het nieuwe nationale hitterecord hield echter maar kort stand. Gisteren werd namelijk op meerdere plaatsen in Nederland een temperatuur boven de 40 graden Celsius gemeten. En uiteindelijk werd een nieuw nationaal hitterecord gevestigd in Gilze-Rijen. Daar werd een maximale temperatuur van 40,7 graden Celsius genoteerd.
Hitterecords
Het is zeker niet het eerste hitterecord dat dit jaar sneuvelde. Zo maakten we dit jaar de warmste 16 februari ooit gemeten mee. En die was nog maar net achter de rug, of ook 25 en 26 februari braken alle records. 26 februari ging zelfs de boeken in als de warmste februaridag ooit gemeten. En ook Tweede Paasdag brak een record; het was de warmste Tweede Paasdag sinds de metingen begonnen. Vervolgens kende ook de maand juni ongebruikelijk warme dagen.
Verrassend?
Deze hitterecords zijn nieuwswaardig. Maar verrassend zijn ze – met het oog op het veranderende klimaat – misschien wel niet. De gemiddelde temperatuur in Nederland loopt al jaren – zelfs iets sneller dan wereldwijd gemiddeld het geval is – op: in de afgelopen eeuw is ons land maar liefst 1,8 graden Celsius opgewarmd. “Dat betekent dat het dag in dag uit 1,8 graden warmer is in ons land dan bij een vergelijkbare weersituatie 100 jaar geleden,” legde klimaatonderzoeker Peter Kuipers Munneke vorige maand – naar aanleiding van opvallend warme dagen in juni – aan Scientias.nl uit. Doordat de temperatuur standaard al hoger ligt, is de kans op nieuwe hitterecords natuurlijk groter. Data van het KNMI onderschrijven dat. Vanaf 2000 zijn er maar liefst 149 warmterecords gevestigd. Dat zijn er aanzienlijk meer dan de 58 hitterecords die men in diezelfde periode zonder tussenkomst van klimaatverandering verwacht zou hebben.
Vaker hoge temperaturen
Dat het nationale hitterecord nu ook gesneuveld is, is desalniettemin opmerkelijk. Temperaturen boven de 35 graden Celsius zijn namelijk nog altijd zeldzaam in Nederland. Volgens het KNMI komt het gemiddeld slechts 1 keer in de 10 jaar voor dat de maximale temperatuur in Nederland boven de 35 graden Celsius uitkomt. Maar klimaatverandering brengt daar verandering in, zo stelt het KNMI op basis van verschillende klimaatscenario’s. Onder een gematigd klimaatscenario – waarbij de uitstoot stabiliseert – kunnen zomerse dagen waarop de maximale temperatuur boven de 35 graden Celsius uitkomt tegen 2050 wel eens een fenomeen zijn dat één keer in de drie à vier jaar voorkomt. En bij een minder rooskleurig klimaatscenario – waarbij de uitstoot onverminderd hoog blijft – kunnen dagen met een maximale temperatuur van 35 graden Celsius of hoger rond 2050 zelfs elk jaar of om het jaar voorkomen. Met dat alles in gedachten lijkt het niet aannemelijk dat het nieuwe nationale hitterecord net zo lang standhoudt als het record dat in 1944 in Warnsveld werd gevestigd.
Hoewel klimatologen er – terecht – niet happig op zijn om uitzonderlijk warme dagen één op één aan klimaatverandering toe te schrijven, zijn ze het er wel over eens dat het feit dat ze steeds frequenter voorkomen getuigt van een veranderend klimaat. In die zin zou je kunnen zeggen dat dagen die nu opzienbarend warm zijn ons een kijkje in de toekomst geven. Een toekomst waarin uitzonderlijk warme dagen zoals gisteren – gelukkig – nog steeds niet aan de orde van de dag zijn, maar waarschijnlijk ook niet meer zo zeldzaam zijn als nu.
