Smok: een krokodil in de huid van een dinosaurus

Smok wawelski
Smok wawelski, de Draak van Wawel – vermoedelijk een “krokosaurus”. Via Wikimedia Commons.

Enkele jaren geleden hebben Poolse paleontologen een nogal bijzondere dinosaurus ontdekt – althans, dat dachten ze. Het beest heeft als naam Smok wawelski gekregen, hetgeen vertaald kan worden als “De Draak van Wawel” – een bekend sprookjesfiguur uit de Poolse folklore. Recent onderzoek heeft echter uitgewezen dat Smok helemaal geen dinosaurus is!

Het is niet vreemd dat Smok aanvankelijk als dinosaurus werd beschouwd: het is een groot, tweevoetig roofdier met een lichaamsbouw zoals dat van alle grote Theropoden (een groep van vooral vleesetende dinosauriërs). Nu blijkt dat Smok inderdaad eigenschappen heeft die doen denken aan theropoden – de Draak van Wawel heeft echter ook eigenschappen die bij geen enkele andere dinosaurus gevonden worden.

Een gedetailleerde analyse van de restanten van Smok heeft uitgewezen dat hij wellicht behoort tot de Pseudosuchia – zeg maar de krokodilachtigen. Om de zaak nog ingewikkelder te maken, heeft Smok óók eigenschappen die alleen gevonden worden bij heel primitieve Archosauriërs (de groep waar krokodilachtigen, dinosauriërs en vogels toe behoren). U raad het al: Smok is een merkwaardig en mysterieus beest.

Smok leefte aan het einde van het Trias, zo’n 200 miljoen jaar geleden. Destijds moet het beest aan de top van de voedselketen gestaan hebben in het toenmalige Europa. Geen enkel ander Europees roofdier kon destijds tippen aan de indrukwekkende grootte van Smok – zelfs de grootste vleesetende dinosauriërs stonden in de schaduw van de Draak.

Maar wat is Smok precies? Het skelet van het beest laat overeenkomsten zien met zowel dinosauriërs als krokodilachtigen, terwijl Smok ook bepaalde primitieve eigenschappen heeft die bij maar weinig Archosauriërs gevonden worden. Volgens de wetenschappers die de cladistische analyse hebben uitgevoerd moet Smok waarschijnlijk beschouwd worden als een “basaal” (primitief, red.) lid van de Pseudosuchia”.

Het is hoe dan ook bijzonder dat een diersoort dat vrijwel zeker geen dinosaurus is, er tóch uitziet als een dinosaurus! Een mooi staaltje van zogenaamde convergente evolutie – het proces waarin diersoorten die niet nauw verwant aan elkaar zijn, bijna exact dezelfde lichaamsbouw ontwikkelen (meestal als gevolg van vergelijkbare ecologische niches). Het gevolg is één van de merkwaardigste beesten uit z’n tijd: Smok, de “krokosaurus”.

Bronmateriaal

Dit artikel is gebaseerd op meerdere bronnen.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd