Sluiernevel in detail: Hubble onthult de fijne structuur

De nieuwste Hubble-opname van de Sluiernevel onthult ongekende details in diens complexe gasfilamenten.

De Sluiernevel, ook wel bekend als de Veil Nebula of Cirrusnevel, is het overblijfsel van een supernova-explosie die tussen de 5.000 en 8.000 jaar geleden plaatsvond in het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Dit iconische object is al vaak gedetailleerd bestudeerd door ruimtetelescopen. Onlangs is er een nieuwe close-up afbeelding vrijgegeven door ESA met behulp van de Hubble ruimte­telescoop, die een klein deel van de nevel in uitzonderlijke detail vastlegt:

Nieuwe Hubble-opname van een klein gedeelte van de Sluiernevel, samengesteld uit drie filters van de Wide Field Camera 3, die de emissie van waterstof, zwavel en zuurstof benadrukt. Foto: ESA/Hubble & NASA, R. Sankrit

Nieuwe inzichten in de sluiernevel
Deze nieuwste Hubble-opname toont een kleurrijk, gloeiend gedeelte van de sluiernevel. Deze afbeelding, samengesteld uit drie verschillende filters van de Wide Field Camera 3, legt de emissie vast van waterstof-, zwavel- en zuurstofatomen. De diverse kleuren geven een duidelijk beeld van de fysische processen in het gas, zoals de opwarming door schockgolven en de afkoeling van materie na de explosie. Hiermee worden de fijne, gesluierde filamenten zichtbaar, die een belangrijke rol spelen in de evolutie van het supernova restant.

Voor een breder overzicht kunnen we naar onderstaande overzichtsfoto van de Sluiernevel kijken, gemaakt door Digitized Sky Survey. Deze totaalopname, met een beeldhoek van 4,2 × 4,4 graden, licht drie specifieke gebieden uit die later in detail door Hubble zijn onderzocht en we in dit artikel tonen. Dit overzicht biedt een context voor de close-up beelden en maakt de immense schaal van de nevel duidelijk: als de hele nevel zonder telescopische hulp zichtbaar was, zou deze zo breed zijn als zes volle maan diameters, naast elkaar! De foto die we hierboven toonden is de uitsnede die je terugvindt links midden in beeld:

Wide-field beeld van de Sluiernevel, gemaakt door de Digitized Sky Survey 2. Drie specifieke gebieden die later door Hubble zijn onderzocht, zijn uitgelicht. Afbeelding: NASA, ESA, the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration, en Digitized Sky Survey 2.

Vergelijking met eerdere opnamen
Onderstaande foto toont een close-up van een klein deel van de nevel, genomen met de Wide Field and Planetary Camera 2 van Hubble, en betreft de uitsnede linksboven in de overzichtsfoto. De kleurencombinatie – blauw voor zuurstof, groen voor zwavel en rood voor waterstof – geeft inzicht in de chemische samenstelling en de energieprocessen in het overblijfsel van de supernova:

Close-up van een deel van de sluiernevel, genomen met de wide field and planetary camera 2. De kleuren geven de emissie van verschillende atomen weer, wat inzicht biedt in de chemische samenstelling van het supernova restant. Foto: NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration.

Onderstaande foto, de uitsnede rechts op de overzichtsfoto, laat een ander klein segment zien, waarbij de complexe, draadachtige structuren in het gas duidelijk naar voren komen:

Een gedetailleerd beeld van de complexe, touwachtige filamenten in de Sluiernevel, vastgelegd met de Wide Field and Planetary Camera 2, Hubble Space Telescope. Foto: NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScI/AURA)-ESA/Hubble Collaboration.

Tot slot biedt onderstaande foto nog een extra inkijk in de uitgebreide structuren van de Sluiernevel, een foto van wederom Hubble die werd gemaakt in 2015. Ook deze toont de restanten van de explosie van de vroegere ster die ongeveer 20 keer zo massief als onze zon was:

Samengesteld beeld van een zestal opnames door Hubble van een klein gebied in de Sluiernevel, dat de uitgebreide filamentaire structuur en de overblijfselen van een supernova-explosie illustreert. Foto: NASA/ESA/Hubble Heritage Team

De nieuwste Hubble-opname van de Sluiernevel verrijkt ons begrip van dit supernova restant en benadrukt de fijne structuur van de interstellaire materie. Door de vergelijking met eerdere opnamen zien we hoe de evolutie van het gas en de schokfronten in de nevel ons inzicht geeft in de nasleep van een sterexplosie. Deze observaties dragen bij aan ons begrip van de materiecyclus in sterrenstelsels en de rol van supernova’s in het verrijken van het interstellaire medium.

Klik op de foto’s om deze in een hogere resolutie te bekijken, of bekijk de foto en de hele Sluiernevel in de ESASky browser door hier te klikken.

De afgelopen decennia zijn er prachtige foto’s gemaakt van interstellaire nevels, sterrenstelsels, planeten, andere hemellichamen en in de ruimtevaart. Ieder weekend halen we een indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina. Heb je zelf bijzondere (astro)foto’s die je wil delen met ons? Stuur ze in via ons mailadres o.v.v. ‘Ruimtefoto’!

Bronmateriaal

"Lifting the veil" - ESA Hubble
Afbeelding bovenaan dit artikel: ESA/Hubble & NASA, R. Sankrit

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd