De bevindingen benadrukken hoe voortdurend online zijn negatieve effecten kan hebben op ons dagelijks functioneren.
Bijna iedere Nederlander heeft tegenwoordig een mobiele telefoon met internettoegang. Onze smartphones zijn in feite niet meer uit ons leven weg te denken. We zitten gemiddeld 5,5 uur per dag achter een scherm, waarvan 2 uur en 20 minuten op onze telefoon. De bezorgdheid over de negatieve psychologische effecten van voortdurend online zijn, is de laatste jaren steeds groter geworden. Een nieuwe studie steunt deze zorgen, maar biedt ook een mogelijke oplossing.
Constant verbonden
“Smartphones hebben ons leven en gedrag de afgelopen 15 jaar ingrijpend veranderd”, vertelt onderzoeker Adrian Ward. “Tegelijkertijd is onze basispsychologie hetzelfde gebleven. De grote vraag die we wilden beantwoorden was: zijn we er eigenlijk wel voor gemaakt om altijd en overal online te zijn? Onze gegevens suggereren van niet.”
Studie
De onderzoekers voerden een vier weken durend experiment uit met 467 deelnemers van gemiddeld 32 jaar oud. Ze vroegen hen een app te installeren die hun internettoegang blokkeerde, inclusief browsers en sociale media – alleen oproepen en tekstberichten bleven beschikbaar. De deelnemers konden nog steeds internet gebruiken op computers thuis, op het werk of op school, maar waren niet langer de hele tijd verbonden met de online wereld via hun smartphone.
Twee weken
Om de effecten van de interventie te meten, werden de deelnemers willekeurig in twee groepen verdeeld. De ene groep blokkeerde het internet de eerste twee weken, terwijl de andere groep de blokkade pas in de laatste twee weken in gang zette. “We kozen voor een twee weken durende onderbreking omdat we wilden kijken naar de effecten van een langere periode zonder mobiel internet”, legt Ward in een interview met Scientias.nl uit. “Er is reden om aan te nemen dat langdurige ontkoppeling andere gevolgen heeft dan een kortere periode zonder internet. Een korte pauze kan als ongemakkelijk worden ervaren, omdat je gewend bent aan de digitale tools die je normaal gebruikt. Maar na verloop van tijd passen mensen zich aan en vinden ze nieuwe manieren om hun tijd in te vullen, buiten het internet om.”
Psychologisch functioneren
De onderzoekers gebruikten zowel zelfrapportages als objectieve computertests om het psychologisch functioneren van de deelnemers te meten. Dit deden ze aan het begin, in het midden en tegen het einde van de vier weken.
Verbeteringen
Al met al ontdekte het team dat het blokkeren van mobiel internet voor twee weken grote verbeteringen opleverde in geestelijke gezondheid, welzijn en het vermogen om langere tijd geconcentreerd te blijven. Maar liefst 91 procent van de deelnemers verbeterde op ten minste één van deze drie onderzochte uitkomsten. Daarnaast meldde 71 procent van de deelnemers een verbetering in hun geestelijke gezondheid. De vermindering van depressieve symptomen was zelfs groter dan in veel studies over antidepressiva. Wat betreft concentratie was de verbetering vergelijkbaar met het omkeren van 10 jaar leeftijdsgebonden cognitieve achteruitgang. Bovendien lijken de voordelen van het blokkeren van mobiel internet in de loop van de tijd te groeien. “Uit de metingen die we meerdere keren per week verzamelden, bleek dat de stemming van de deelnemers langzaam maar zeker steeds beter werd”, aldus Ward.
Mentale gezondheid
Vooral de verbeteringen in de vermindering van depressieve symptomen zijn opvallend. Het roept de vraag op hoe het mogelijk is dat zo’n simpele ingreep, zoals het blokkeren van internet, zulke positieve effecten kan hebben. “In ons onderzoek ontdekten we dat het blokkeren van mobiel internet ervoor zorgde dat mensen meer tijd doorbrachten met sociale interactie en andere offline-activiteiten, minder tijd aan mediaconsumptie besteedden en meer sliepen”, verklaart Ward desgevraagd. “Bovendien versterkte de blokkade het gevoel van sociale verbondenheid en zelfcontrole. Al deze veranderingen leidden op hun beurt tot verbeteringen in de mentale gezondheid. De resultaten suggereren dat het loskoppelen van de online wereld mensen helpt om hun tijd op een gezondere manier in te vullen, wat vaak positief uitpakt voor hun welzijn.”
Concentratie
Maar volgens Ward is de verbetering van de concentratie misschien wel de belangrijkste ontdekking uit het onderzoek. “Terwijl veel eerder onderzoek naar smartphonegebruik vaak afhankelijk is van zelfrapportages over psychologisch functioneren, maakten wij gebruik van een goed gevalideerde computertaak om de aandachtsprestaties objectief te meten”, legt hij uit. “We ontdekten dat na twee weken zonder mobiel internet de verbetering in volgehouden aandacht gelijk was aan het effect van 10 jaar jonger zijn. Deze resultaten leveren een van de sterkste aanwijzingen tot nu toe dat voortdurende internetverbinding invloed heeft op onze aandachtsspanne.”
Offline-activiteiten
De bevindingen onderstrepen hoe belangrijk offline-activiteiten zijn. “Onze studie bevestigt dat sociale interactie, hobby’s en tijd in de natuur doorbrengen goed zijn voor ons welzijn en mentale gezondheid”, concludeert Ward. “Wat ons onderzoek extra interessant maakt, is dat mensen blijkbaar vanzelf naar deze activiteiten toe lijken te trekken zodra ze niet meer continu verbonden zijn met mobiel internet.” Volgens Ward wijzen de bevindingen op een grote behoefte bij consumenten aan technologieën die minder prikkelen en hen helpen minder tijd online door te brengen.
Moeilijk
Niet alle deelnemers vonden het trouwens even makkelijk om zich los te koppelen van hun mobiel internet. “Een grote verrassing was hoe lastig het voor mensen bleek om twee weken lang zonder mobiel internet te zijn”, zegt Ward. “Ondanks dat onze deelnemers in het begin van de studie aangaven erg gemotiveerd te zijn, konden velen de blokkade niet twee weken volhouden. We ontdekten dat mensen die de blokkade alsnog uitschakelden, nog steeds voordelen ervaarden, maar minder dan degenen die het hele experiment volhielden.” In de studie besloot slechts 57 procent van de deelnemers de app daadwerkelijk te installeren, en slechts een kwart bleef de volledige twee weken offline. “Dit resultaat toont aan hoe sterk smartphones met ons dagelijks leven zijn verweven: zelfs als we willen loskoppelen, is het veel moeilijker dan verwacht”, stelt Ward.
Al met al laat het onderzoek zien dat het nemen van een digitale pauze kan helpen om de balans in ons leven weer terug te vinden. “De meeste mensen in de moderne wereld zijn altijd online via mobiel internet”, zegt Ward. “Het verbreken van deze verbinding kan niet alleen onze tijdsbesteding veranderen, maar dus ook echt ons psychologisch welzijn verbeteren.”
