Tijdens de puberteit ondergaan tieners grote fysieke en mentale veranderingen, wat vaak leidt tot een afname in hun motivatie en betrokkenheid op school. Deze ‘puberdip’ is al langer bekend, maar een recente studie benadrukt nu hoe cruciaal de steun van een goede leerkracht is om pubers door deze uitdagende periode te begeleiden.
Tijdens de puberjaren neemt de motivatie op school af. Dat bleek al uit eerder onderzoek. Een nieuwe studie, uitgevoerd in Australië, werpt nieuw licht op deze puberdip. In het vierjarige onderzoek werden 7.769 leerlingen gevolgd, vanaf groep 8 tot en met de derde klas van de middelbare school. Hierbij werd specifiek gekeken naar de rol van leerkrachten en hun impact op de motivatie en betrokkenheid van leerlingen.
Bevestigd: pubers minder gemotiveerd
Tijdens de studie constateerden de onderzoekers een afname van ongeveer 18 procent in de motivatie en betrokkenheid van leerlingen op school tijdens hun puberjaren. Motivatie werd geëvalueerd aan de hand van verwachtingen over de toekomst en de waardering voor wat op school wordt geleerd, waarbij leerlingen hun antwoorden gaven op een schaal van 0 (helemaal oneens) tot 4 (helemaal eens). Betrokkenheid werd gemeten door te vragen naar doorzettingsvermogen bij schoolwerk, betrokkenheid bij huiswerk, het vermogen om vrienden te maken, en wangedrag in de klas. Leerlingen beantwoordden deze vragen op schalen variërend van 0 (bijna nooit) tot 4 (bijna altijd) voor doorzettingsvermogen en huiswerk, en van 0 (nooit) tot 3 (bijna elke dag) voor wangedrag.
De rol van de leerkracht
Tegelijkertijd onderzocht het team drie vormen van ondersteuning door leraren: emotionele steun, instrumentele steun en klassenmanagement. Emotionele steun betreft de mate waarin leerlingen zich gesteund en gewaardeerd voelen. Bij instrumentele steun gaat het erom of de verwachtingen duidelijk zijn en de lesstof als relevant wordt ervaren. Klassenmanagement richt zich ten slotte op de aanwezigheid van heldere regels en routines in de klas. Deze aspecten werden gemeten aan de hand van vragen die leerlingen beantwoordden over hun ervaringen en waarnemingen met betrekking tot de ondersteuning die ze ontvingen van hun leerkrachten.
Invloed van leerkracht wordt elk jaar sterker
De resultaten toonden aan dat de positieve invloed van leerkrachten niet alleen significant was, maar ook elk jaar sterker werd. Dit betekent dat leerlingen die meer steun van hun leerkrachten ontvingen, een grotere toename in motivatie en betrokkenheid vertoonden naarmate de jaren vorderden. Aan het einde van de studie was de impact van de leerkrachten op deze aspecten maar liefst 40 procent groter dan aan het begin. Dit benadrukt hoe belangrijk de rol van leerkrachten is, vooral naarmate leerlingen ouder worden, en hoe effectieve leerkrachtondersteuning kan bijdragen aan het behouden en verbeteren van motivatie en betrokkenheid door de puberteit heen.
Praktische tips voor leerkrachten
Deze bevindingen dagen het populaire beeld uit van de onbereikbare puber. Hoewel tieners ogenschijnlijk afstand nemen van volwassenen, blijven ze gevoelig voor de invloed van hun docenten. Sterker nog, ze lijken er steeds meer op te leunen naarmate ze ouder worden.
Maar hoe kunnen leraren deze inzichten nu praktisch toepassen? Het team biedt enkele suggesties. Leraren kunnen tijd investeren in het leren kennen van hun leerlingen, hun individualiteit respecteren en naar hun perspectieven luisteren. Het is ook belangrijk om de lesstof betekenisvol en relevant te maken voor de buitenwereld en leerlingen te betrekken bij het opstellen van klassenregels. Volgens de onderzoekers draagt goede ondersteuning door leraren niet alleen bij aan betere academische prestaties, maar versterkt het ook sociale connecties op school en vermindert het gedragsproblemen.
