Slapende vulkanen stoten veel meer zwavel uit dan gedacht: waarom is dat zo belangrijk?

Vulkanen stoten vooral veel zwavel uit als ze uitbarsten, zo werd altijd gedacht. Maar nu blijkt dat ook slapende vulkanen verrassend veel zwaveldeeltjes in de lucht brengen.

Onderzoek in ijs op Groenland toont aan dat vulkanen in rust drie keer zoveel zwavel uitstoten dan geschat wordt door de huidige klimaatmodellen. “We ontdekten dat over langere tijd de hoeveelheid zwaveldeeltjes die vrijkomt tijdens passieve ontgassing veel groter is dan tijdens uitbarstingen”, zegt hoofdonderzoeker Ursula Jongebloed van de University of Washington. “Door passieve ontgassing komt er minstens tien keer zoveel zwavel in de atmosfeer terecht over een periode van tien jaar dan door uitbarstingen, en het kan wel dertig keer zoveel zijn.” Deze gaspluimen die uit slapende vulkanen weglekken worden niet opgepikt door satellietbeelden. Dat kan verklaren waarom de hoeveelheid tot nu toe is onderschat.

Zuivere atmosfeer
Het internationale onderzoeksteam analyseerde ijslagen van een ijskern die ze hadden uitgeboord op Centraal-Groenland om het aantal zwaveldeeltjes te berekenen tussen de jaren 1200 en 1850. De onderzoekers wilden kijken naar de hoeveelheid zwavel die fytoplankton uitstootte in die periode. Daarvan werd tot nu toe gedacht dat het de grootste bron van zwavel in de atmosfeer was in het pre-industriële tijdperk. “We weten niet hoe de natuurlijke, zuivere atmosfeer eruitzag, in termen van aerosolen”, zegt onderzoeker Becky Alexander over de aanleiding van het onderzoek. “Dat moeten we eerst weten om beter te begrijpen hoe mensen de atmosfeer hebben beïnvloed.”

Fytoplankton
Het onderzoeksteam vermeed opzettelijk de grote vulkaanuitbarstingen en focuste op de pre-industriële periode waarin het makkelijker is om onderscheid te maken tussen vulkanische en marine bronnen van zwaveluitstoot. “We waren van plan om de hoeveelheid zwavel die uit vulkanen kwam te berekenen en die af te trekken van de totale zwaveluitstoot om daarna verder te gaan met de studie naar fytoplankton”, legt Jongebloed uit. “Maar toen we erachter kwamen hoeveel zwavel er uit de vulkanen kwam, besloten we dat eerst te onderzoeken.”

De ijskern in het midden van de Groenlandse ijskap bevat uitstoot van bronnen uit een groot deel van Noord-Amerika, Europa en omringende oceanen. Hoewel dit onderzoek dus enkel geldt voor dit gebied verwachten de onderzoekers dat de resultaten ook voor de rest van de wereld gelden. “Onze bevindingen wijzen uit dat vulkanen, zelfs als ze niet uitbarsten, twee keer zoveel zwavel uitstoten als fytoplankton”, aldus Jongebloed.

Drie keer zoveel als gedacht
De ontdekking dat slapende vulkanen tot wel drie keer zoveel zwavel lekken als tot nu toe gedacht, heeft invloed op de huidige klimaatmodellen. Deeltjes in de lucht, of ze nu van vulkanen afkomstig zijn, van auto’s of van fabrieken, blokkeren zonnestralen. Als het natuurlijke niveau van aerosolen hoger is dan betekent dit dat de menselijke uitstoot minder invloed heeft op de temperatuur dan tot nu toe werd gedacht.

Maar het effect van zwavel in de atmosfeer is complex. “Er geldt een soort afnemende meeropbrengst bij zwaveldeeltjes: hoe meer je ervan hebt, hoe minder effect extra zwavel nog heeft”, legt Jongebloed uit. “Als de emissie van vulkanen toeneemt, dan neemt het effect dat door mensen veroorzaakte aerosolen hebben op het klimaat af met een factor twee.” Met andere woorden: als de natuurlijke uitstoot van zwavel groter is, dan hebben we het afkoelende effect van zwavelvervuiling door de industrie mogelijk overschat. Dit kan verklaren waarom het poolgebied sneller opwarmt dan eerder berekend: het beginniveau van de hoeveelheid aerosolen in de lucht ligt hoger dan tot nu toe gedacht.

Goed noch slecht nieuws
Maar meer onderzoek is nodig om te bepalen wat de effecten zijn op de opwarming van de Aarde. “We denken dat de ontbrekende emissies van vulkanen afkomstig zijn van waterstofsulfide”, aldus Alexander, verwijzend naar het gas dat naar rotte eieren ruikt. “De beste manier om deze uitstoot van vulkanen beter in te schatten is om goed te kijken naar de emissie van waterstofsulfide.”

De onderzoeker beschouwt de ontdekking dan ook als ‘goed noch slecht nieuws voor het klimaat’. “Maar als we willen begrijpen hoe hard de aarde opwarmt in de toekomst, dan helpt het om een betere inschatting te hebben van de aerosolen in de lucht.” Daardoor kunnen de klimaatmodellen worden verbeterd.

Bronmateriaal

"Underestimated Passive Volcanic Sulfur Degassing Implies Overestimated Anthropogenic Aerosol Forcing" - Geophysical Research Letters
Afbeelding bovenaan dit artikel: Kimura 2 / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd