Dementie is een van de meest voorkomende ouderdomsziekten. Een gezondere leefstijl kan een deel van de gevallen voorkomen. Wetenschappers hebben nu ontdekt dat een simpele scan kan voorspellen of je een verhoogd risico hebt op de aandoening.
Een scan om de botdichtheid te meten, blijkt ook aan te kunnen tonen of iemand een grotere kans heeft om op latere leeftijd dementie te ontwikkelen. De mate van verkalking van de abdominale aorta is een voorbode van de ziekte. Dat blijkt uit de resultaten van een langlopend onderzoek van de Australische Edith Cowan University (ECU) in samenwerking met onder andere Harvard Medical School.
Levensader
De gezondheid van 968 vrouwen is meer dan vijftien jaar lang gevolgd. Hierbij is ook de aderverkalking in de vaatwand van de abdominale aorta bijgehouden met een botdichtheidsscan. Nu blijkt dat mensen met een hogere mate van aderverkalking in het onderste deel van de aorta een grotere kans hebben om later in hun leven dement te worden.
De abdominale aorta is de grootste slagader van het menselijk lichaam. Hij transporteert zuurstofrijk bloed van het hart naar de benen en vitale organen in de buikstreek. Bij de geboorte is de binnenwand van een slagader glad. Maar in de loop der tijd kan de binnenkant beschadigd raken.
Aderverkalking
Door ontstekingen kunnen plaatselijke verdikkingen ontstaan, ook wel plaque genoemd. Na verloop van tijd is het mogelijk dat er steeds meer kalkafzetting in deze plaque optreedt. Dit hele proces heet aderverkalking en zorgt ervoor dat er op die plekken minder bloed door de slagader kan stromen.
Uit het Australische onderzoek bleek dat de helft van de oudere vrouwen een gemiddeld tot hoge mate van aderverkalking had. Deze vrouwen hadden twee keer zoveel kans om in het ziekenhuis opgenomen te worden of te overlijden aan dementie. Hierbij is gecorrigeerd voor andere cardiovasculaire of genetische factoren.
Professor Simon Laws van de ECU legt uit dat het scannen van de aorta op aderverkalking een belangrijke stap is om dementie mogelijk voor te zijn. Zo kunnen preventieve maatregelen worden genomen.
De link tussen hart en brein
“Vaak wordt gezegd: ‘Wat goed is voor het hart, is goed voor het brein.’ Deze studie bevestigt dit verband en geeft ons meer informatie over het risico op dementie en mogelijke manieren om de ziekte te voorkomen”, zegt Laws. “Het is belangrijk om risicofactoren, zoals het voedingspatroon en de mate van beweging vroegtijdig bij te sturen. Hopelijk geven de resultaten van dit onderzoek een flinke boost in het voorkomen van dementie.”
De professor legt uit: “De aortascans zijn erg nuttig om het risico op dementie vast te stellen bij mensen die geen genetische aanleg hebben voor de ziekte. De helft van de gevallen van de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie, is genetisch bepaald.”
Een simpele test
Een scan om de aderverkalking te meten, is zo gedaan. De machines staan in ieder ziekenhuis. Elk jaar worden honderdduizenden botscans uitgevoerd om de broosheid te meten van de botten van (mogelijke) osteoporose-patiënten. Volgens collega-onderzoeker professor Joshua Lewis is een extra scan met hetzelfde medische apparaat afdoende om de aderverkalking in kaart te brengen. Dit kan tijdens een standaardscan voor de mate van botontkalking. “Deze scans zijn snel en makkelijk. Ze zijn goedkoper, niet vervelend voor de patiënt en er komt veel minder straling vrij dan bij röntgenfoto’s of CT-scans”, zegt Lewis.
“We zijn op de ECU al bezig om de koppeling van de scans te automatiseren, zodat het testen en interpreteren van de uitslagen nog eenvoudiger en sneller gaat. Dit is dus een snelle, goedkope en veilige screening van grote aantallen ouderen op mogelijke dementie in de toekomst.”
Het is volgens hem belangrijk om vroeg het gesprek aan te gaan met mensen over hun cardiovasculaire gezondheid en veranderingen in leefstijl. “Ik denk dat het belangrijk is om mensen te vertellen over hun scanuitslagen. Als er aderverkalking is en we leggen uit wat dit betekent voor hun gezondheid, kan dit een motivatie zijn om gezonder te gaan leven”, aldus Lewis.