Sigaret kost elk jaar 600 miljoen bomen de kop

Roken is dodelijk. En niet alleen voor ons mensen.

Dat (mee)roken een zeer negatieve impact op de gezondheid van mensen heeft, is al decennialang bekend. Zo verhoogt (mee)roken de kans op hart- en vaatziekten, kanker en luchtwegproblemen. En met die ziekten neemt ook de kans op sterfte toe; volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn op jaarbasis zo’n 8 miljoen sterftes naar de tabaksindustrie te herleiden.

De planeet
Maar niet alleen de volksgezondheid heeft onder het gebruik en de productie van tabaksproducten te lijden, zo waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vandaag in een rapport met de indringende titel ‘Tobacco: poisoning our planet‘. Ook de gezondheid van onze planeet wordt zwaar aangetast door tabaksproducten.

Teelt
Dat begint al met de teelt van tabaksplanten, zo stelt de WHO. Daarmee is wereldwijd op jaarbasis zo’n 22 miljard ton water gemoeid. “Dat is de equivalent van 15 miljoen Olympische zwembaden of grofweg het watervolume dat de Amazone – de grootste rivier ter wereld – op één dag afvoert,” zo is in het rapport van de WHO te lezen. Naast water vereist de teelt ook dat er intensief bemest wordt en veel pesticiden worden gebruikt. “Die chemicaliën ontsnappen in het oppervlaktewater, vervuilen meren, rivieren en drinkwater.” Daarnaast vereist de teelt vanzelfsprekend ook vruchtbare grond. “Elk jaar wordt er ongeveer 200.000 hectare land vrijgemaakt voor de teelt en het drogen van tabak.” Daarbij sneuvelen heel wat bomen; soms moeten ze plaatsmaken voor tabaksplanten. Maar veel vaker worden ze omgehakt om vervolgens verbrand te worden en zo de hoge temperaturen te genereren die nodig zijn om tabaksbladeren te drogen. Zo eist de tabaksindustrie elk jaar zo’n 600 miljoen bomen op, aldus de WHO.

CO2
Daarnaast komt bij de productie en het transport van tabaksproducten ook veel CO2 vrij. “De productie van tabak tast de lucht die we inademen al aan voor er gerookt wordt,” zo is in het rapport te lezen. Naar schatting brengt een enkele sigaret gedurende zijn hele levenscyclus ongeveer 14 gram CO2 in de lucht. Op jaarbasis is de tabaksindustrie naar schatting verantwoordelijk voor de uitstoot van zo’n 80 miljoen ton CO2. Dat is grofweg vergelijkbaar met eenvijfde van de jaarlijkse CO2-productie van de commerciële luchtvaartindustrie.

Zwerfvuil
Maar niet alleen de productie van sigaretten en andere tabaksproducten is slecht voor het milieu. Ook (lang) nadat de producten door consumenten zijn gebruikt, drukken ze nog hun stempel op onze leefomgeving. “Tabaksproducten zijn het meest voorkomende zwerfvuil op de planeet en herbergen meer dan 7000 chemicaliën die – wanneer ze worden weggegooid – in het milieu belanden,” stelt dr. Ruediger Krech, werkzaam bij de WHO als Director of Health Promotion. “Grofweg 4,5 miljard sigarettenfilters vervuilen elk jaar onze oceanen, rivieren, stoepen, grond en stranden.” Veel van die filters zijn niet biologisch afbreekbaar en blijven lang, in de vorm van microplastics, in het milieu hangen. “Ook geven de filters nicotine, zware metalen en andere chemicaliën die ze hebben geabsorbeerd af aan hun omgeving. En dat tast het levensonderhoud en de gezondheid van vissers in kustgebieden en mensen die vis- en zeevruchten consumeren, weer aan,” zo is in het rapport te lezen.

Brand
Daarnaast zijn achteloos weggeworpen peuken ook een belangrijke oorzaak van brand; het komt regelmatig voor dat een smeulende peuk een fikse natuurbrand veroorzaakt. “In 2010 veroorzaakte één sigaret een enorme brand in India, waardoor 60 hectare aan bos verloren ging.”

Tabaksproducten komen er slecht vanaf in het rapport van de WHO. Maar wie denkt dat de in opkomst zijnde e-sigaretten een milieuvriendelijker alternatief zijn, heeft het mis. Ook die worden in het rapport aangehaald als een milieuvervuiler. “Weggeworpen cartridges en batterijen van e-sigaretten zijn een enorme milieuzorg. Het leeuwendeel van de plastic cartridges is niet herbruik- of recyclebaar en eindigt in riolen, op straat en in waterwegen.”

Actie
Gezien de impact die tabaksproducten zowel op onze gezondheid als op die van onze planeet hebben, is het hoog tijd om actie te ondernemen, zo vindt de WHO. En in het rapport wordt dan ook gepleit voor behoorlijk ingrijpende maatregelen. Zo stelt de WHO voor om sigarettenfilters te gaan zien en behandelen als wat het is: wegwerpplastic. En wegwerpplastics – zoals rietjes en plastic bordjes en bestek voor eenmalig gebruik – zijn in steeds meer landen al in de ban gedaan. En als het aan de WHO ligt, worden ook de sigarettenfilters – die een sigaret in tegenstelling tot wat de tabaksindustrie beweert, niet ‘gezonder’ maken – spoedig verboden.

De vervuiler betaalt
Daarnaast stelt de WHO voor om het principe ‘de vervuiler betaalt’ te omarmen en de tabaksindustrie te laten betalen voor de aangerichte vervuiling. Het gaat dan al snel om fikse bedragen, zo zou bijvoorbeeld Duitsland naar schatting elk jaar al zo’n 218 miljoen euro kwijt zijn aan het opruimen van gedumpte tabaksproducten, zoals sigarettenpeuken. Daarnaast zouden overheden de tabaksindustrie ook extra kunnen belasten voor aangerichte milieu- en klimaatschade.

Greenwashing
Bovendien is het heel belangrijk om kritisch te blijven kijken naar de tabaksindustrie die er ondertussen alles aan doet om de aangerichte milieuschade te maskeren en de consument er zelfs van te overtuigen dat de industrie lekker groen en duurzaam bezig is. Bijvoorbeeld door sigaretten als ‘natuurlijk’ of ‘organisch’ te bestempelen en zo te suggereren dat ze zowel voor mens als milieu minder schadelijk zijn dan in werkelijkheid het geval is.

Maar de beste manier om onze gezondheid en die van de planeet te beschermen, blijft natuurlijk: stoppen (of vooral nooit beginnen) met roken. En ook daarin kunnen overheden en gezondheidsorganisaties een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld met campagnes die erop gericht zijn de schade die sigaretten voor mens en milieu opleveren, te etaleren. Maar ook door het aantal verkooppunten van tabaksproducten en e-sigaretten terug te dringen, plaatsen die vaak door kinderen bezocht worden, rookvrij te maken en de prijs van tabaksproducten op te drijven.

Bronmateriaal

"Tobacco: poisoning our planet" - WHO
"WHO raises alarm on tobacco industry environmental impact" - WHO
Afbeelding bovenaan dit artikel: JohanJK from Getty Images Pro (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd