Schotse edelherten evolueren in reactie op klimaatverandering

De edelherten zetten hun jongen steeds eerder op de wereld en dat heeft deels te maken met genetische veranderingen.

Evolutie in een stroomversnelling: dat is wat er op dit moment op het Schotse eiland Rum plaatsvindt. Het natuureiland is het thuis van een groot aantal edelherten. En die blijken nu aangemoedigd door klimaatverandering steeds eerder jongen op de wereld te zetten.

Eerder en eerder
Op het eiland wordt al sinds jaar en dag intensief onderzoek uitgevoerd naar de grazende edelherten. Ondertussen hebben wetenschappers al zeker 45 jaar aan veld- en genetische gegevens verzameld. En daaruit blijkt nu iets opvallends. Hindes – vrouwelijke edelherten – bevallen elk jaar van één kalf. Maar uit de data blijkt dat de Schotse hindes steeds eerder van een jong bevallen: per decennium is dat ongeveer drie dagen naar voren geschoven. Het betekent dat hindes nu ongeveer twee weken eerder bevallen dan de edelherten in de jaren tachtig. Daarnaast blijkt dat de hindes die eerder bevallen ook gedurende hun hele leven meer nakomelingen krijgen.

Een jong edelhert op het Schotse eiland Rum. Afbeelding: J Pemberton

Klimaatverandering
De vraag is natuurlijk waarom hindes steeds eerder jongen op de wereld zetten. En deels was het antwoord op die vraag al wel bekend. Zo weten wetenschappers dat dit te maken heeft met het effect van warmere temperaturen op het gedrag en fysiologie van de edelherten. Maar nadat onderzoekers zich nog eens over de data bogen, komen ze nu tot een opmerkelijke tweede conclusie. De bevindingen uit de studie wijzen namelijk uit dat de edelherten aangespoord door natuurlijke selectie genetisch veranderen. Ofwel: de edelherten op het Schotse eiland evolueren.

Evolutie
Wat dat betreft had natuurwetenschapper Charles Darwin het dus bij het rechte eind. Al lijkt zijn evolutietheorie zich op het Schotse eiland wel in een enorm razend tempo voor te doen. De genen die ervoor zorgen dat edelherten eerder bevallen komen in slechts een kleine vijftig jaar steeds vaker voor. “Dit is één van de weinige gevallen waarin we evolutie in actie zien,” zegt onderzoeksleider Timothée Bonnet. “Het laat zien dat het de populatie edelherten kan helpen om zich aan te passen aan klimaatverandering.”

Meer over Darwin
De wereld op zijn kop zetten. Het is het leven van natuurwetenschapper Charles Darwin in een notendop. 73 jaar zocht hij naar verklaringen waarmee de biologie – maar bovenal het geloof – in een ander daglicht zou komen te staan. In 1859 deed Charles Darwin de biologische wetenschappen op zijn grondvesten schudden met de publicatie van The Origin of Species. De evolutietheorie die daarin werd uitgelegd, is ondertussen een aanvaard feit in wetenschappelijk kringen en is sinds 1859 uitgegroeid tot een belangrijke tak van de biologie. Maar hoe kwam Darwin eigenlijk tot zijn befaamde evolutietheorie?

Razendsnel
De studie laat zien dat het proces van evolutie snel kan geschieden en zelfs binnen enkele decennia al kan worden aangetoond. En dat is best interessant. Want het was Darwin zelf die zei dat evolutie traag verloopt en niet in een mensenleven waargenomen kan worden. Toch lijkt dat bij de edelherten op het eiland Rum wel het geval te zijn. De bevindingen zijn daarom een fascinerend voorbeeld van de impact die klimaatverandering kan hebben op wilde dieren. “Langetermijnstudies zijn één van de weinige manieren om goed te begrijpen hoe bepaalde populaties reageren op veranderingen in het milieu en hoe we met de gevolgen moeten omgaan,” besluit onderzoeker Josephine Pemberton.

Het is trouwens niet voor het eerst dat onderzoekers de rol van razendsnelle evolutie aanwijzen. Want evolutie speelt ook in steden een grote rol. Wetenschappers ontdekken steeds meer dieren en planten die in de stad kunnen gedijen. Onder meer dankzij specifieke aanpassingen aan de stedelijke omgeving die soms al in het DNA te vinden zijn.

Bronmateriaal

"Red deer are evolving to give birth earlier in a warming climate" - PLOS (via EurekAlert)

"Evolving deer give birth earlier as climate warms" - University of Edinburgh

Afbeelding bovenaan dit artikel: Sean Morris

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd