Deze schedel suggereert dat de wieg van de mensheid toch echt in Afrika stond

De schedel kan bovendien onthullen hoe de laatste gemeenschappelijke voorouder van alle levende apen en mensen er ongeveer uitzag.

Wetenschappers ontdekten de schedel in Kenia, in gesteentelagen die zo’n 13 miljoen jaar oud zijn. De schedel behoort toe aan een soort die ons tot voor kort onbekend was en de naam Nyanzapithecus alesi heeft gekregen. Het is een belangrijke ontdekking, zo stellen de onderzoekers. Want deze schedel kan wel eens meer inzicht geven in een mysterieus tijdvak van de menselijke evolutie: de tijd waarin apen en mensen zich van hun gemeenschappelijke voorouder afsplitsten.

Twee prangende vragen
Al lang is bekend dat mensen nauw verwant zijn aan apen zoals de chimpansee, gorilla, orang-oetan en gibbon. Maar over de laatste gemeenschappelijke voorouder van de mens en deze apen is bar weinig bekend. “We hebben veel spectaculaire fossielen teruggevonden die laten zien hoe mensen de laatste zes tot zeven miljoen jaar in Afrika geëvolueerd zijn nadat ze zich van de chimpansees hebben afgesplitst,” vertelt onderzoeker Fred Spoor. Maar veel minder is bekend over de evolutie van de gemeenschappelijke voorouders van apen en mensen die meer dan 10 miljoen jaar geleden leefden. Er zijn weinig relevante fossiele resten teruggevonden en wat er werd ontdekt, is incompleet. En daardoor is het lastig gebleken om een antwoord te vinden op twee zeer belangrijke vragen: ontstond de gemeenschappelijke voorouder van de levende apen en mensen in Afrika en hoe zag die gemeenschappelijke voorouder eruit?”

Afrikaanse oorsprong
Met de nieuwe ontdekking komen we dichter bij de antwoorden op deze vragen in de buurt. Want de schedel is niet alleen verrassend compleet. Deze is ook nog eens zo’n 13 miljoen jaar oud en stamt dus uit een periode waarover we nog vrij weinig weten. “Nyanzapithecus alesi maakte deel uit van een groep primaten die meer dan 10 miljoen jaar in Afrika leefde,” vertelt onderzoeker Isaiah Nengo. “Wat de ontdekking van N. alesi laat zien, is dat deze groep dicht op de oorsprong van de levende apen en mensen zat en dat die oorsprong in Afrika ligt.”


Volgens de onderzoekers behoorde de schedel toe aan een jong dier dat ongeveer 1 jaar en vier maanden oud moet zijn geweest. “Een nabijgelegen vulkaan begroef het bos waarin de baby-aap leefde, waardoor het fosiel en talloze bomen bewaard zijn gebleven en voorzag ons ook van de belangrijke vulkanische mineralen waarmee we het fossiel konden dateren,” legt onderzoeker Craig Feibel uit. Afbeelding: Fred Spoor.

Eerder zijn al wel verwanten van N. alesi teruggevonden. Maar uit die vondst kon weinig worden afgeleid. “Tot nu waren van alle Nyanzapithecus-soorten die we kenden alleen de tanden teruggevonden en was onduidelijk of het nu apen waren of niet,” vertelt onderzoeker John Fleagle. “Wat belangrijk is, is dat de schedel volledig ontwikkelde benige oorbuizen heeft, een belangrijk kenmerk waarmee we deze kunnen linken aan levende apen.

De ontdekte schedel is ongeveer zo groot als een citroen en heeft een opvallend smalle snuit. Op het eerste gezicht doet de schedel dan ook een beetje denken aan die van een jonge gibbon. “Daardoor zou je in eerste instantie denken dat het een uitgestorven gibbon is, maar onze analyse laat zien dat dit uiterlijk niet exclusief onder gibbons te vinden is, maar meerdere malen evolueerde onder uitgestorven mensapen, apen en hun verwanten,” legt onderzoeker Chris Gilbert. Bovendien blijkt uit onderzoek dat N. alesi zich ook zeker niet als een gibbon gedroeg. “Gibbons staan bekend om hun snelle en acrobatische gedrag in bomen, maar het binnenoor van N. alesi laat zien dat deze zich veel voorzichtiger verplaatste,” vertelt Spoor.

Bronmateriaal

"Fossil skull sheds light on ape ancestry" - UCL
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door Fred Spoor

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd