Ondanks de prachtige beloftes, zien wetenschappers toch behoorlijk wat beren op de weg.
Afgelopen oktober werden in Saudi-Arabië de eerste schoppen in de grond gestoken en de dorre aarde omgewoeld. De bouw van de futuristische megastad die de weinig creatieve naam ‘The Line’ heeft gekregen, was daarmee een feit. In de stad zullen twee gigantische, aaneengesloten rijen wolkenkrabbers verrijzen, die hoger zijn dan welk gebouw dan ook in Europa. De bouwplannen zijn enigszins omstreden. Want wat volgens sommigen de ideale ecologische stad zal worden, is volgens anderen voornamelijk een uit de hand gelopen marketingtruc. Hoe denken wetenschappers over dit project?
The Line
The Line is een futuristische, hypermoderne stad, die uit het niets in de droge en dorre woestijn in Saudi-Arabië zal verrijzen. De megastad zal gebouwd worden in een lange, rechte lijn van zo’n 170 kilometer. Daarnaast is de stad 200 meter breed en maar liefst 500 meter hoog. En dat is echt heel hoog. De Eiffeltoren is bijvoorbeeld ‘slechts’ 300 meter hoog en de imposante Empire State Building in New York is nog geen 450 meter. Wereldwijd bestaan er slechts tien gebouwen die hoger zijn dan 500 meter.
Negen miljoen inwoners
De bedoeling is dat de stad negen miljoen inwoners zal tellen – dat is meer dan enige andere stad in Saoedi-Arabië. Dit vertaalt zich in een bevolkingsdichtheid van 265.000 mensen per vierkante kilometer. Voor je beeldvorming, daarmee heeft het een tien keer zo grote bevolkingsdichtheid dan Manhattan en vier keer dat van de binnenste districten van de Filipijnse hoofdstad Manilla, momenteel de dichtst bevolkte stedelijke buurten op aarde.
Duurzaamheid
Wat daarnaast hoog in het vaandel staat, is duurzaamheid. De nieuwe stad wordt opgedeeld in verschillende hyper-geconnecteerde stadsbuurten, waar de bewoners op vijf minuten wandelen wonen van werkgelegenheid, scholen, winkels en vrijetijdsbestedingen. Hierdoor zijn er geen auto’s meer nodig. Dit bespaart niet alleen veel ruimte qua infrastructuur en parkeren, hierdoor wordt er ook geen CO2 meer uitgestoten.
Vraagtekens
In een nieuwe studie hebben wetenschappers zich in de discussie over de bouw van de megastad gemengd. Want hoe denken zij over het bizarre project? Aan de ene kant begrijpt onderzoeker Rafael Prieto-Curiel de intenties. “Het is de belichaming van een droom om helemaal opnieuw te beginnen en een stad volledig te heroverwegen,” zegt hij. Over de negen miljoen mensen die er zullen moeten vertoeven, is Prieto-Curiel alleen niet zo enthousiast. “Hoe je überhaupt zoveel mensen kunt aantrekken in een middelgroot land, valt nog te bezien,” stelt hij.
Lijnvormig
Waar de onderzoeker tevens vraagtekens bij zet, is de vorm van de stad. “Een lijn is de minst efficiënte vorm,” zegt hij. “Er bestaat een geldige reden waarom de mensheid zo’n 50.000 steden heeft gebouwd – en ze allemaal enigszins rond zijn.” Als we willekeurig twee inwoners van The Line kiezen, bevinden ze zich gemiddeld 57 kilometer van elkaar vandaan. In de Zuid-Afrikaanse stad Johannesburg, die een 50 keer groter oppervlak heeft, zijn twee willekeurige inwoners slechts 33 kilometer van elkaar verwijderd. Het betekent dat slechts 1,2 procent van de bevolking van The Line zich op loopafstand van elkaar bevindt. Dit maakt mensen vervolgens meer afhankelijk van het openbaar vervoer.
Hogesnelheidstrein
Met dat openbaar vervoer hebben de architecten van de stad overigens ook wilde plannen. Zo is het de bedoeling dat een hogesnelheidstrein de ruggengraat zal vormen. Toch zien onderzoekers ook hier weer bezwaren. “Als iedereen naar het station moet kunnen lopen, zullen er minimaal 86 stations gebouwd moeten worden,” legt onderzoeker Dániel Kondor uit. “Als gevolg hiervan brengen treinen veel tijd op deze stations door. Hierdoor zullen ze geen hoge snelheden tussen twee stations in kunnen halen.” De onderzoekers denken dat een treinritje gemiddeld een uur zal duren – en zeker 47 procent van de inwoners zal nog langer onderweg zijn. Zelfs met extra ‘direct-treinen’ blijven de reistijden volgens de onderzoekers lang. Het resultaat is dat inwoners van The Line langer van A naar B zullen reizen dan inwoners van andere grote steden, zoals de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul, waar 25 miljoen mensen in minder dan 50 minuten op hun eindbestemming zijn gearriveerd.
In de buurt
Dan rijst natuurlijk wel de vraag of inwoners van The Line überhaupt vaak de trein zullen nemen. Want als alles wat je nodig hebt zich binnen vijf minuten lopen bevindt, stap je dan nog wel de trein in? De onderzoekers denken van wel. “Steden zijn meer dan een verzameling semi-geïsoleerde buurten,” zegt Kondor. “Wat een stad onderscheidt van bijvoorbeeld dorpen, is niet alleen de grootte, maar ook de mogelijkheden die het biedt buiten je eigen bekende wijk. Denk aan het bijwonen van bepaalde concerten of een uitgebreidere zoektocht naar een baan. Om deze redenen moet er goed vervoer zijn.”
The Circle
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen het liefst zo kort mogelijk onderweg willen zijn. De vraag is dus of inwoners van The Line dus tevreden zullen zijn met de de vorm van hun stad. Als je The Line in The Circle zou veranderen met een straal van 3,3 kilometer, dan zou de afstand tussen twee mensen slechts 2,9 kilometer zijn en zou 24 procent van de bevolking zich op loopafstand van elkaar bevinden. Dit betekent dat meer mensen zich te voet of fietsend zullen verplaatsen, waardoor een hogesnelheidstrein in feite overbodig wordt. Inwoners zullen op deze manier meer met elkaar in verbinding staan, waardoor er ook geen extreem hoge gebouwen meer nodig zijn.
Hoewel de plannen omtrent de bouw van The Line ambitieus zijn, stellen de onderzoekers dat andere stedenbouwers er zeker geen voorbeeld aan zouden moeten nemen. “Dit project zet mensen aan om te praten over stedelijke vormen,” aldus Prieto-Curiel. “En dat is enorm belangrijk, omdat veel steden, vooral die in Afrika, hard groeien.” Toch zijn ze niet helemaal van het idee van een lijnvormige stad overtuigd. “Het spreekt voor zich dat andere overwegingen een rol hebben gespeeld bij de keuze voor deze unieke vorm,” zegt Prieto-Curiel. “Denk aan marketing en het maken van boeiende social media-video’s. Het is echter ook belangrijk om de gevolgen te begrijpen, zeker als The Line wordt gezien als het boegbeeld voor moderne bouw- en stedenbouwkundige ontwerpen.”
