Na een beroerte is niet zelden het spraakvermogen van een patiënt aangetast. Zingen helpt! Het verbetert niet alleen de taalfunctie maar maakt patiënten en hun families ook gelukkiger.
Ongeveer 40 procent van de mensen die een beroerte krijgt, kampt met afasie. Ze hebben moeite met praten en met het begrijpen van gesproken of geschreven taal. In de helft van de gevallen hebben patiënten een jaar na de beroerte nog steeds taalproblemen. Het is niet moeilijk om in te denken hoe groot de impact is van afasie op de kwaliteit van leven. Het maakt het lastig om deel te nemen aan de maatschappij en leidt tot sociale isolatie.
Lekker zingen
Uit onderzoek van de universiteit van Helsinki blijkt nu dat zingen helpt om afasie te verminderen. De onderzoekers deden een experiment met een zanggroep waaruit bleek dat samen zingen de communicatie en spraak van patiënten verbetert en de sociale activiteit vergroot, zelfs in de chronische fase na een beroerte. De zorglast van mantelzorgers nam eveneens aanzienlijk af. Het is bovendien een goedkope en eenvoudige interventie.
Onderzoeker Sini-Tuuli Siponkoski legt aan Scientias.nl uit hoe het onderzoek is uitgevoerd. “Voor deze studie organiseerden we een groepszangsessie van 90 minuten per week, aangevuld met een thuistraining op de tablet van drie keer een half uur per week en dat gedurende vier maanden.” De resultaten waren opmerkelijk: “Twee tot drie uur zingen per week was al erg effectief.” De onderzoeker benadrukt wel dat het zingen een aanvulling is op andere vormen van spraaktherapie. “Na een beroerte hebben mensen vaak last van vermoeidheid en fysieke beperkingen, waardoor patiënten niet zomaar kunnen deelnemen aan allerlei activiteiten. Het is belangrijk daar een balans in te vinden.”
Van zingen naar praten
Eerder onderzoek wees al uit dat zelfs bij ernstige afasie patiënten weer kunnen leren zingen, maar dat zingen, en dan in het bijzonder in een koor, de spraak verbetert, is nog niet eerder aangetoond. “In onze studie hebben we verschillende manieren van zingen bestudeerd, zoals zingen in een koor, melodische intonatietherapie en zangtraining met behulp van een tablet”, legt medeonderzoeker Anni Pitkäniemi uit. Bij melodische intonatietherapie wordt de spraak geoefend door gebruik van melodie en ritme om zo van zingen richting spraak te gaan. In de studie werden de zangsessies geleid door een gespecialiseerde muziektherapeut en een koordirigent.
In aanvulling op spraaktherapie wordt melodische intonatietherapie al langer gebruikt bij afasie, maar dit betreft meestal individuele training die veel geld en personeel kost. “Naast het trainen van de spraak biedt zingen in een groep ook steun voor zowel patiënten als hun families”, aldus Siponkoski. “Onze studie is de eerste waar zorgverleners aan meededen en waarin ook hun psychische welzijn werd geëvalueerd.”
Duurzame resultaten
De resultaten van het samen zingen zijn veelbelovend. “Gebaseerd op de vragenlijsten kunnen we concluderen dat de interventie de sociale participatie en de alledaagse communicatie van patiënten verbetert. Neuropsychologische tests wezen uit dat de productie van gesproken taal verbeterde tijdens de interventieperiode. Het gaat dan om responsieve spraak, zoals de herhaling van woorden of het benoemen van voorwerpen. In het dagelijks leven leiden zulken effecten tot een betere verbale en non-verbale communicatie, frequentere deelname aan sociale activiteiten, verbeterde herinnering van woorden in het dagelijks taalgebruik en het beter oppikken van auditieve signalen in de spraakproductie. Bovendien ontdekten we dat mantelzorgers het gemakkelijker kregen.”
De effecten van het zingen bleken ook bijzonder duurzaam. “De verbeterde communicatievaardigheden en responsieve spraak hielden aan tot zeker vijf maanden nadat de interventie was geëindigd. Het effect op de sociale participatie was korter en werd niet meer gevonden in de follow-up. We denken dat dit komt doordat de interventie zelf voor meer betrokkenheid, sociale interactie en steun zorgde bij patiënten.” Toen de groepssessies ophielden, verdween dus ook het sociale voordeel.
Bekende deuntjes
De onderzoekers kozen voornamelijk voor populaire liedjes en oude volksmuziek die bekend waren bij de patiënten. “Omdat vertrouwdheid met de muziek waarschijnlijk de motivatie en het leervermogen verbeteren”, aldus de onderzoeker. “Maar daarnaast leerde het koor nieuw materiaal dat speciaal bedacht was voor dit project. Het is nu nog onduidelijk wat beter werkt, maar in vervolgonderzoek gaan we daar zeker naar kijken.”
De onderzoekers denken dat zingen op wat voor manier dan ook een positief effect heeft. “Onze interventie bestond uit zowel zingen in een groep als een-op-een. Het zingen in de groep heeft een sterke sociale component en biedt de mogelijkheid om elkaar steun te bieden. Een professionele muziektherapeut is weer belangrijk voor de motivatie en ter ondersteuning van de training. Maar we denken zelfs dat in je eentje thuis zingen voordelen biedt. Het is bovendien makkelijk toe te passen.”
