Dit fenomeen kan wetenschappers wellicht helpen om smeltende gletsjers op de voet te volgen.
Blijf een nacht op een Antarctische ijsplaat, en je kunt de grond voelen schudden. Deze bevinkjes worden veroorzaakt door gedeeltelijk gesmolten ijs, dat over nacht opnieuw bevriest. De ‘ijsbevingen’ kunnen volgens onderzoeker Douglas MacAyeal oplopen van tientallen, tot wel duizenden per nacht. Maar wellicht dat we iets aan dit verschijnsel kunnen hebben, zo stellen de onderzoekers in hun studie. “Met gebruik van seismometers zou het mogelijk moeten zijn om smeltende gletsjers in de gaten te houden,” aldus MacAyeal.
Klimaatverandering
Door klimaatverandering smelt het ijs op Antarctica. Maar wetenschappers proberen nog steeds in kaart te brengen hoe, waar en waarom dit gebeurt. Er is namelijk nog veel wat we niet over het proces begrijpen. Een goed voorbeeld daarvan is de ineenstorting van de Larsen-B ijsplaat in 2002. In iets meer dan twee weken tijd brokkelde de gehele ijsplaat af terwijl deze voor de laatste tienduizend jaar stabiel was geweest. Wetenschappers zagen de afbrokkeling totaal niet aankomen en werden dan ook onaangenaam door het voorval verrast. Maar door dit soort gebeurtenissen beter te gaan begrijpen, kunnen onderzoekers proberen de toekomst van het Antarctische ijs te voorspellen.
Seismometers
Het onderzoeksteam was vooral geïnteresseerd welke rol de kleine bevinkjes op de Antarctische ijsplaten spelen bij het smelten en de afbrokkeling van ijs. Om dit te onderzoeken, werden er op twee locaties voor gedurende zestig dagen seismometers geplaatst. De seismometers werden in de buurt van seizoensgebonden poeltjes van smeltwater op de McMurdo-ijsplaat geïnstalleerd. De locaties verschilden onderling van elkaar; zo was de ene locatie wat natter dan de ander. En uit de bevindingen bleek dat vooral de nattere locatie ’s nachts geteisterd werd met seismische activiteit.
Verklaring
Het is de onderzoekers gelukt om een verklaring voor deze ijsbevingen te vinden. “In deze poeltjes rust er vaak een laag ijs bovenop het gesmolten water, net als een meer waarvan alleen de bovenste laag bevroren is,” legt onderzoeker MacAyeal uit. “Naarmate de temperatuur ’s nachts daalt, trekt het ijs dat op het water rust samen. Ondertussen zet het onderliggende water uit terwijl het opnieuw bevriest. Hierdoor ontstaat er wrijving, waardoor het ijs uiteindelijk breekt.” De energie hiervan vibreert in de omgeving, waar het vervolgens wordt opgepikt door seismometers. “Sommige van de scheuren zullen zich herstellen, maar andere niet,” voegt MacAyeal toe.
Het fenomeen kan het uiteenvallen van grotere ijsplaten helpen verklaren. “Ook verklaart het waarom ijsbergen vooral tijdens koudere periodes van het jaar afbreken,” zegt MacAyeal. “Misschien gebeurt dit ook wel op grotere en langzamere schalen.” De ontdekking voegt een belangrijk puzzelstukje toe aan ons begrip over de processen rond de smelt op ijsplaten. En misschien dat het onderzoekers ook wel kan helpen om smeltende gletsjers op Antarctica op afstand te volgen. “Het kan handig zijn om ook op deze manier het ijs op Antarctica te bewaken,” besluit MacAyeal.