Luna25 koos afgelopen nacht met succes het luchtruim. Het is het startschot van een nieuw Russisch maanprogramma, want ook de volgende missies staan al gepland.
Ondanks de voortdurende oorlog in Oekraïne, heeft Rusland ook de maan weer in het vizier. Afgelopen nacht lanceerden de Russen de Luna25-missie, met aan boord een maanlander die al over zo’n tien dagen op het maanoppervlak moet neerstrijken. De missie is een mijlpaal. Want het is voor het eerst in bijna vijftig jaar tijd dat Rusland naar onze natuurlijke satelliet afreist.
Luna25
Luna25 werd succesvol gelanceerd met een Sojoez-2.1b-raket vanaf Kosmodroom Vostotsjny, een lanceerbasis zo’n 5.550 kilometer ten oosten van Moskou. Op dit moment haast Luna25 zich met ongekende snelheid bij de aarde vandaan en zal al over vijf dagen bij de maan arriveren. Vervolgens zal de lander langzaam maar zeker naar het maanoppervlak afdalen. De eindbestemming is de nog tamelijk onontdekte zuidpool van de maan. De lander zal iets ten noorden van de Boguslavsky-krater voet aan de grond zetten. Dat zou tussen 21 en 23 augustus moeten gebeuren. De missie heeft twee primaire wetenschappelijke doelstellingen: het bestuderen van de samenstelling van polair regoliet én het bestuderen van de plasma- en stofcomponenten van de polaire exosfeer. De lander zal naar verwachting een jaar lang het maanoppervlak verkennen.
…het ruimtevaartuig eerder nog Luna-Globlander werd genoemd? Het vaartuig werd herdoopt tot Luna25 om een link te leggen naar de Luna-missies uit het Sovjettijdperk. Luna24 was in 1976 het laatste Russische ruimtevaartuig dat met succes op de maan landde.
Zuidpool
Dat de Russen hun ogen op de polen hebben gericht, is niet voor niets. De maanpolen zijn namelijk vrij onontgonnen gebied; nog nooit reisde een land af naar deze regio. Recente studies hebben echter de interesse in deze gebieden aangewakkerd. Dat komt omdat wetenschappers direct bewijs hebben gevonden dat er op de maanpolen waterijs voorkomt. En dat is goed nieuws. Rusland is namelijk voornemens om een heuse maanbasis te laten verrijzen. En de aanwezigheid van waterijs zou natuurlijk het leven van toekomstige maankolonisten een stukje makkelijker maken. Dat waterijs kan bijvoorbeeld dienst doen als drinkwater, of een bron van zuurstof zijn. En men zou het zelfs kunnen gebruiken om raketten aan te drijven, waardoor maanreizigers tijdens toekomstige missies geen brandstof voor de terugweg mee hoeven te torsen.
Maanlander
De betreffende maanlander die Rusland veilig en wel op het maanoppervlak hoopt te zetten, is een vierpotig gevaarte met daarin de landingsrakketten en drijfgastanks. Het bovenste compartiment is uitgerust met zonnepanelen, communicatieapparatuur, boordcomputers en de meeste wetenschappelijke apparatuur. De lander weeg ongeveer 800 kilo en bevatte bij de lancering zo’n 950 kilo drijfgas. Maar wat Luna25 met name speciaal maakt, is zijn 1,6 meter lange robotarm. Met deze robotarm zal de lander zo’n 20 tot 30 centimeter diep kunnen graven en vervolgens met behulp van een schep regoliet verzamelen.
Wetenschappelijke instrumenten
Aan boord van Luna25 bevinden zich acht wetenschappelijke instrumenten. Om het maanregoliet aan een nadere inspectie te onderwerpen, maken de Russen gebruik van verschillende geavanceerde spectrometers. Hiermee zal tevens de samenstelling van deze monsters bestudeerd kunnen worden. Met behulp van andere instrumenten zullen ze de geladen deeltjes, neutrale deeltjes en het aanwezige stof in de polaire exosfeer onderzoeken. Daarnaast is Luna25 natuurlijk ook uitgerust met een geavanceerd beeldvormingssysteem. De datatransmissiesnelheid terug naar de aarde is gepland op 4 Mbits/sec.
Nieuw maanprogramma
De lancering van Luna25 is het startschot van een nieuw maanprogramma. Want ook Luna26 en Luna27 staan al op de planning. Tijdens de Luna26-missie zal een orbiter zich in een lage baan rond de maan nestelen (op ongeveer 50 tot 100 kilometer boven het oppervlak). Luna27 zal wederom bestaan uit een maanlander. Het doel is om mineralen, vluchtige stoffen (stikstof, water, kooldioxide, ammoniak, waterstof, methaan en zwaveldioxide) en waterijs in permanent schaduwrijke delen van de maan op te sporen en het mogelijke gebruik van deze natuurlijke maanbronnen te onderzoeken.
ESA
De verwachtingen van de Luna-missies zijn dus hooggespannen. Al is Rusland wel helemaal op zichzelf aangewezen. Tot voor kort werkte ESA nog aan de missies mee, maar na de Russische invasie in Oekraïne trok ESA de stekker uit deze samenwerking. ESA leverde een camera voor Luna25, maar Rusland moet zich nu helaas zonder deze camera zien te redden.
Chandrayaan-3
Overigens is Luna25 niet de enige maanlander die onderweg is naar de maan. Eerder deze maand lanceerde India al Chandrayaan-3. De lander bereikte op 5 augustus ‘lunar injection’ wat inhoudt dat deze door de zwaartekracht van de maan is gevangen en er nu omheen cirkelt. De hoop is dat de lander een fortuinlijker lot te wachten staat dan zijn voorganger. Enkele jaren geleden crashte de Indiase maanlander Vikram op de maan en spatte in duizenden stukjes uiteen. Het was een zware dobber voor India, die het vierde land – na de Verenigde Staten, Rusland en China – hoopte te worden dat succesvol op de maan zou landen. Nu krijgen ze een welverdiende herkansing.
De missies laten zien dat de zuidpool van de maan behoorlijk in trek is. Want ook Chandrayaan-3 heeft als doel om monsters te verzamelen nabij de zuidpool en deze terug te brengen naar de aarde. De race is dus begonnen. En hoewel Rusland later is vertrokken, zou het zomaar kunnen dat ze toch eerder op het maanoppervlak zullen landen. Zo is de verwachting dat Chandrayaan-3 op 23 augustus neerstrijkt en Luna25 misschien slechts een dagje eerder.
