De sonde zal op slechts 1038 kilometer afstand langs Ganymedes scheren en in korte tijd een schat aan informatie verzamelen.
Ruimtesonde Juno cirkelt sinds de zomer van 2016 rond Jupiter en doet daar onder meer onderzoek naar de samenstelling en het ontstaan van de gasreus. Maar komende maandag richt de ruimtesonde de focus even op iets anders. Er staat een scheervlucht langs Jupiters maan Ganymedes op het programma!
Scheervlucht
Rond 19.35 uur (Nederlandse tijd) scheert de ruimtesonde op slechts 1038 kilometer afstand langs de maan. Het levert naar verwachting naast prachtige foto’s van de maan ook meer informatie op over de samenstelling en ijskorst van de maan. Ook zal Juno informatie verzamelen over de magnetosfeer (het gebied binnen de invloedssfeer van het door Ganymedes gegenereerde magnetische veld) en ionosfeer.
“Juno draagt een breed scala aan gevoelige instrumenten met zich mee waarmee we Ganymedes op een heel nieuwe manier kunnen gaan bekijken,” stelt onderzoeker Scott Bolton. De laatste keer dat een sonde langs Ganymedes scheerde, was in 2000. Toen passeerde Galileo de maan op slechts 1000 kilometer afstand.
IJskap
Onderzoekers hopen tijdens de scheervlucht van maandag nog veel meer over Ganymedes te weten te komen. Juno zal enkele uren voor deze Ganymedes tot op een afstand van 1038 kilometer nadert, al beginnen met observeren. Met behulp van verschillende instrumenten wordt er onder meer gekeken naar de samenstelling en temperatuur van de ijskorst. “Ganymedes ijskorst heeft lichte en donkere plekken, wat suggereert dat sommige gebieden puur ijs zijn en andere vies ijs,” legt Bolton uit. “Juno’s Microwave Radiometer zal voor het eerst in detail vaststellen hoe de samenstelling en structuur van het ijs afhankelijk van de diepte ervan, varieert en ons zo een beter beeld geven van hoe de ijskap gevormd is en hoe deze door de tijd heen veranderd is.”
Ionosfeer
Daarnaast zal Juno wanneer deze zich – vanaf de aarde gezien – achter Ganymedes bevindt, radiosignalen uitzenden die dan door de ionosfeer moeten reizen om de aarde te bereiken. “Dat veroorzaakt kleine veranderingen in de frequentie van de signalen die we vervolgens met twee antennes van het Deep Space Network kunnen oppikken,” aldus onderzoeker Dustin Buccino. “Als we die veranderingen kunnen meten, kunnen we meer te weten komen over het verband tussen Ganymedes’ ionosfeer, het magnetische veld van Ganymedes en Jupiters magnetosfeer.”
Foto’s
En er worden natuurlijk foto’s gemaakt met de JunoCam; de camera die eerder ook al fantastische beelden van Jupiter maakte. De beelden worden vergeleken met de foto’s die eerder door Galileo en Voyager van Ganymedes zijn gemaakt. Zo zal moeten blijken of het oppervlak van de maan in de afgelopen decennia veel veranderd is. En of er bijvoorbeeld nog kraters zijn bijgekomen. Dat kan weer meer inzicht geven in hoe vaak er op de manen in de buitenste regionen van ons zonnestelsel inslagen plaatsvinden.
Toekomstige missies
En zo kan de scheervlucht – ondanks dat Juno razendsnel langs Ganymedes vliegt en er dus maar weinig tijd is om data te verzamelen – behoorlijk wat nieuwe inzichten opleveren. “Door zo dicht langs de maan te vliegen, trekken we de verkenning van Ganymedes de 21e eeuw in,” aldus Bolton. Want deze scheervlucht is de opmaat naar meer; zowel de Amerikaanse als Europese ruimtevaartorganisatie werken aan een missie naar Jupiter. Zo heeft NASA de Europa Clipper in de steigers staan: een sonde die onderzoek moet gaan doen naar de leefbaarheid van Jupiters maan Europa. En ESA werkt aan JUICE: een sonde die zowel Jupiter als drie van diens grootste manen – Ganymedes, Callisto en Europa – zal gaan bestuderen.
Maar eerst is het dus de beurt aan Juno. “Op maandag vliegen we met bijna 19 kilometer per seconde langs Ganymedes,” aldus missiemanager Matt Johnson. Daarna zal de sonde zich weer op Jupiter storten. “Nog geen 24 uur later vindt onze 33e vlucht langs Jupiter plaats en scheren we met 58 kilometer per seconde over het wolkendek. Het wordt een wilde rit.”
