De kern van de komeet 67P/C-G heeft geen magnetisch veld. Tot die conclusie komen onderzoekers op basis van observaties van zowel Rosetta als de ietwat stuntelig gelande kometenlander Philae.
Het is voor het eerst dat onderzoekers in staat zijn om de magnetische eigenschappen van de kern van een komeet in detail te bestuderen. En dat hebben we deels te danken aan de ietwat hobbelige landing van kometenlander Philae. De lander landde niet – zoals gepland – in één keer op 67P/C-G, maar stuiterde meerdere malen op de komeet om vervolgens op een andere plek te landen dan ESA graag had gezien. Vooralsnog leek die hobbelige landing vooral nadelen te hebben: op de huidige locatie kan Philae onvoldoende zonne-energie opwekken en daardoor bevindt de lander zich alweer enige tijd in een ‘winterslaap’. Maar nu blijkt dus dat de sprongen van de kometenlander toch nog ergens goed voor zijn geweest. “De ongeplande vlucht over het oppervlak betekende dat we nauwkeurige metingen van het magnetische veld konden maken op de vier punten waarop we contact maakten met de komeet en op verschillende hoogtes boven het oppervlak van de komeet,” legt onderzoeker Hans-Ulrich Auster uit.
Sterker
De onderzoekers vulden de waarnemingen van Philae aan met metingen van Rosetta en kunnen op basis daarvan nu vaststellen dat de kern van de komeet geen magnetisch veld genereert. “Als het oppervlak magnetisch was, zouden we verwachten dat het magnetisch veld sterker werd naarmate we dichter en dichter bij het oppervlak kwamen. Maar dat was niet het geval op de locaties die we bezochten, dus kunnen we concluderen dat komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko een opmerkelijk niet-magnetisch object is.”
Zonnewind
Toch is er wel een magnetisch veld gemeten nabij en op de komeet. Op basis van dat magnetische veld kon ESA in november onder meer vaststellen dat Philae geland was en hoe deze georiënteerd was. Dat magnetische veld wordt dus niet door de kern van de komeet gegenereerd. Maar waardoor dan wel? Het was een extern magnetisch veld, zo stellen de onderzoekers dat ontstaat onder invloed van het interplanetaire magnetisch veld van de zonnewind.
De conclusie dat komeet 67P/C-G geen magnetisch veld heeft, geeft meer inzicht in de rol die magnetische velden bij de totstandkoming van het zonnestelsel hebben gespeeld. Ooit was het zonnestelsel niet meer dan een gas- en stofschijf met in het hart de jonge zon. Rond de zon ontstonden planetoïden, kometen, manen en planeten. Het stof waar zij uit ontstonden, bestond voor een groot deel uit ijzer – soms in de vorm van magnetiet. Onderzoekers denken daarom dat magnetische velden een belangrijke rol speelden bij het ontstaan van de hemellichamen: magnetische velden in de protoplanetaire schijf kunnen ervoor gezorgd hebben dat materiaal op het moment dat het begon samen te klonteren, in beweging kwam. Onduidelijk is echter hoe belangrijk de magnetische velden later – toen de bouwstenen van de planeten waren uitgegroeid tot tientallen meters grote objecten, maar nog niet door zwaartekracht gedomineerd werden – nog waren. Omdat kometen nog ongerepte materialen bevatten die in het jonge zonnestelsel voorkwamen, kunnen ze ons vertellen of grotere hemellichamen in die tijd een magnetisch veld hadden of niet.
