Omdat hun gezang wordt overstemd, proberen ze hun territorium fysiek te verdedigen. En dan gaat het er soms hard aan toe.
Hoe schattig ze er ook uitzien, roodborstjes zijn felle en territoriale vogeltjes. Met onder andere wild getjilp, proberen ze hun territorium te verdedigen en houden ze indringers buiten. Verkeerslawaai kan echter een grote stoorzender zijn, zo tonen onderzoekers aan. Eerdere studies hadden al aangetoond dat roodborstjes die in steden wonen fysiek agressiever zijn dan hun neven op het platteland. En nu blijkt dat geluidsoverlast mogelijk de boosdoener is.
Het roodborstje is een eenzaam vogeltje dat alleen in het broedseizoen gezelschap opzoekt. Ze verdedigen hun territorium op verschillende manieren. Om een rivaal te weren, zingen ze in eerste instantie een ander liedje. Daarnaast zwaaien ze heen en weer en laten ze dreigend hun rode nekveren zien. Als ook dat niet werkt, komen ze steeds dichterbij. Uiteindelijk kunnen ze zelfs in de aanval gaan om zo een indringer weg te jagen.
In de nieuwe studie onderzocht een onderzoeksteam hoe verschillende mannelijke roodborstjes, zowel woonachtig in de stad als op het platteland, op een 3D-geprint roodborstje reageerden. De modelindringer maakte dezelfde geluiden als een echte vogel. De onderzoekers voegden via een aparte luidspreker in de buurt verkeerslawaai toe. Vervolgens maten ze hoe agressief de stadsroodborstjes en de plattelandsroodborstjes zich jegens de gesimuleerde indringer gedroegen.
Agressief
De onderzoekers ontdekten dat stadsroodborstjes doorgaans fysiek agressiever waren dan de plattelandsroodborstjes. Maar, laatstgenoemden werden wel veel agressiever door de toevoeging van het verkeerslawaai. Dit gesimuleerde verkeerslawaai bleek geen invloed te hebben op de mate van fysieke agressie van stadsroodborstjes – die natuurlijk al in luidruchtige omgevingen wonen. Sterker nog, ze bleken zelfs minder te tjilpen.
Gedrag
De onderzoekers vermoeden dat de stadsroodborstjes hebben geleerd om tijdelijke toenames van lawaai ‘uit te zitten’. Omdat plattelandsroodborstjes veel minder vaak met verkeerslawaai in aanraking komen, reageren ze driftiger. “In normaal gesproken rustige omgevingen ontdekten we dat extra verkeerslawaai ertoe leidt dat plattelandsroodborstjes fysiek agressiever worden,” aldus onderzoeker Caglar Akcay. “Ze naderden onze modelvogel bijvoorbeeld dichter.”
Verkeerslawaai
Al met al vermoedt het team dat verkeerslawaai de natuurlijke communicatie van roodborstjes verstoort. Omdat ze met hun getjilp niet boven het lawaai uitkomen, worden ze ‘fysiek gewelddadiger’. “Door de chronische, hoge geluidsniveaus in stedelijke gebieden, afkomstig van onder andere verkeer en bouwmachines, zijn stadsroodborstjes eigenlijk permanent minder goed verstaanbaar,” zegt Akcay. “Dit is waarschijnlijk de belangrijkste reden waarom stadsroodborstjes doorgaans agressiever zijn dan hun landelijke tegenhangers.”
Gezondheid
De onderzoekers benadrukken dat fysieke agressie het leven van kleine vogeltjes zoals roodborstjes wel wat moeilijker maakt. “Het is vrij riskant gedrag dat waarschijnlijk gevolgen voor hun gezondheid heeft,” onderstreept Akcay. Dit heeft ermee te maken dat getjilp een hele effectieve manier is om indringers af te schrikken, zonder te hoeven vechten. “Als hun liedjes echter niet worden gehoord, moeten ze onverhoopt toch hun toevlucht nemen tot fysieke agressie,” vult onderzoeker Çağla Önsal aan. “Dit brengt vervolgens niet alleen de kans op verwondingen met zich mee, uitingen van agressie kunnen ook de aandacht van roofdieren, zoals sperwers, trekken.”
De studie laat zien dat mensen op verschillende manieren invloed hebben op het sociale gedrag van vogels. “Onze resultaten bewijzen dat door mensen geproduceerd geluid verschillende effecten kan hebben op roodborstjes, afhankelijk van de omgeving waarin ze leven,” besluit Akcay.
