Lang werd gedacht dat tientallen skeletten in het Britse fort Maiden Castle het gevolg waren van een Romeinse massaslachting. Nieuw onderzoek bevestigt dat deze verklaring onhoudbaar is en onthult een veel complexer verhaal van geweld, status en begrafenisrituelen.
Het is 1936 en nabij de laatste sporen van heuvelfort Maiden Castle in Dorset stuiten archeologen Tessa en Mortimer Wheeler op iets dat hun overkomt als een massagraf en tientallen lichamen herbergt. De lichamen getuigen stuk voor stuk van serieuze verwondingen aan het hoofd en bovenlichaam. Oorlogswonden, zo concludeert Mortimer Wheeler. Deze mensen, zo redeneerde de archeoloog, waren tegen het einde van de IJzertijd gestorven, tijdens een heldhaftige, maar duidelijk zinloze poging Maiden Castle tegen de nietsontziende Romeinen te verdedigen. En de Romeinen hadden deze dappere Britten vervolgens helemaal afgeslacht.
Hardnekkig idee
Dit verhaal leidde tot een hardnekkig idee: dit was een massagraf, ontstaan bij een Romeinse aanval rond het jaar 43 na Christus.
Al sinds de jaren ’90 van de twintigste eeuw was bekend dat het ging om graven uit verschillende periodes en toch bleef het beeld van een brute slachting hardnekkig hangen zo vertelt onderzoeker Miles Russell. “Sinds de jaren dertig is het verhaal van Britten die bij één van de grootste heuvelforten van het land vochten tegen de Romeinen, een vast onderdeel geworden van de historische literatuur. het verhaal van onschuldige mannen en vrouwen van de Durotriges-stam (een Keltische stam die voor de Romeinse verovering onder meer in de regio Dorset leefde, red.) die door de Romeinen werden afgeslacht, is krachtig en aangrijpend.”
Generatieoverstijgende spanningen
Het onderzoek van Russell en collega’s bouwt voort op de kennis dat de doden niet bij één slachting zijn omgekomen met een belangrijk verschil: nu is er ook een uitgebreide koolstofdatering uitgevoerd op de skeletten, samen met een gedetailleerde heranalyse van de grafstructuren, lichaamshoudingen en de geweldsporen.
De doden zijn gestorven op verschillende momenten in een lange, meerdere generaties beslaande, periode, van een eeuw voor tot een eeuw na Christus. Het lijkt erop dat slechts een deel van de mensen het slachtoffer werd van interne twisten en onderlinge conflicten. Verwondingen die wijzen op geweld komen opvallend vaak voor bij mannen die samen in dubbele graven zijn bijgezet.
Verder wordt ingegaan op verschillende graftypen, zoals opslagputten, ovaalvormige, speciaal gegraven graven en graven waarbij de dode op de rug ligt, ook wel ‘Romeinse stijl’. Vooral in dat laatste type graf zijn veel grafgiften teruggevonden, zoals wapens, sieraden en scheermessen.
Dramatisch verhaal versus archeologische realiteit
En zo blijkt Wheeler het massagraf in Dorset dus helemaal verkeerd begrepen te hebben. Zijn interpretatie lijkt daarbij sterk beïnvloed te zijn door de tijd waarin hij zelf leefde. De dreiging van een Tweede Wereldoorlog en Duitse inval hing in 1936 duidelijk al in de lucht.
Het laat tegelijk zien hoe sterk een goed verteld archeologisch verhaal kan beklijven, zelfs als het niet klopt. De echte geschiedenis van Maiden Castle blijkt minder spectaculair, maar des te menselijker: een plaats waar geweld, rouw, status en ritueel zich vermengden over generaties heen.
