Dat stellen onderzoekers nadat ze het effect van ruim honderd omgevingsfactoren op het immuunsysteem onderzochten. Roken kwam als grootste boosdoener uit de bus.
Waar de een bij de eerste herfstwind al ziek onder de wol kruipt, loopt de ander vrolijk tussen kuchende collega’s door zonder dat er iets aan de hand is. Hoe vatbaar mensen zijn voor infecties en andere immuunsysteem gerelateerde problemen verschilt heel erg per persoon. Dat komt door een samenspel van factoren, waaronder genetische aanleg, leeftijd, geslacht en omgevingsfactoren.
Omdat je vrij weinig invloed hebt op zaken als je genetische aanleg en leeftijd, besloten onderzoekers van Institut Pasteur te kijken welke invloed omgevingsfactoren hebben op de manier waarop je immuunsysteem functioneert. De onderzoekers hoopten hiermee nieuwe aanknopingspunten te vinden om onze gezondheid te verbeteren en ziekten te voorkomen.
Omgevingsfactoren
Daarvoor onderzochten de onderzoekers de effecten van maar liefst 136 omgevingsfactoren op de immuunrespons bij duizend mensen. Dat zijn factoren die vallen onder leefstijl zoals roken, beweging en stress maar ook sociaal-economische factoren, medicijngebruik, eerdere infecties, etc. Daarnaast maten de onderzoekers de immuunrespons van de deelnemers door middel van een bloedtest om de niveaus van verschillende cytokines te meten. Eiwitten die vrijkomen wanneer het lichaam een ziekteverwekker tegenkomt en die daarmee een cruciale rol spelen in de afweer. Vervolgens bepaalden de onderzoekers de associaties tussen de omgevingsfactoren en de immuunrespons met behulp van statistische analyses.
Langdurige impact op afweer
Daaruit bleek dat roken de grootste negatieve impact had op zowel je aangeboren afweer – een algemene afweer tegen indringers die je vanaf je geboorte bezit – als je verworven afweer, die je tijdens je leven opdoet en gericht is op meer specifieke ziekteverwekkers. De effecten van roken op de aangeboren immuniteit, zoals een verhoogde ontstekingsreactie, blijken slechts tijdelijk en verdwijnen dan ook weer na het stoppen met roken. Maar de effecten op de verworven immuniteit zijn veel hardnekkiger. Zelfs jaren na het doven van de laatste sigaret blijven de niveaus van bepaalde cytokines bij rokers verstoord, blijkt uit het onderzoek. En dat kan serieuze gevolgen hebben. Een verstoorde afweer reageert immers ook minder goed op infecties en andere immunologische problemen.
Naast roken vonden de onderzoekers ook aanwijzingen dat je body mass index (BMI) en een cytomegalovirus (CMV) infectie de afgifte van cytokines beïnvloeden. CMV is een veelvoorkomend virus dat meestal geen klachten veroorzaakt, maar bij sommige mensen wel gezondheidsproblemen kan geven. De effecten van BMI en CMV op de afweer bleken echter veel kleiner te zijn dan die van roken.
Stoppen met roken loont
Het onderzoek bevestigt dus maar weer hoe belangrijk het is om te stoppen met roken. Niet alleen voor je longen, maar ook voor je hele immuunsysteem. Professor Chris Bullen, niet betrokken wetenschapper aan de University of Auckland, beaamt dit in zijn reactie op het onderzoek: “Het goede nieuws is dat de meeste veranderingen in het immuunsysteem omkeerbaar zijn wanneer mensen stoppen met roken. Deze nieuwe informatie kan daarmee net de motivatie zijn die mensen nodig hebben om definitief afscheid te nemen van de sigaret.”
Bullen benadrukt echter dat stoppen met roken niet eenvoudig is. “Roken is niet alleen dodelijk, het is ook verslavend en tabak is veel te makkelijk verkrijgbaar voor zo’n schadelijk product. Daarom hebben we ondersteunende maatregelen nodig die roken minder verslavend, minder toegankelijk en minder acceptabel maken.” Hij pleit voor het behoud van het huidige rookvrije beleid, dat onder andere strengere regels stelt aan de nicotinegehalte in tabak, het aantal verkooppunten beperkt en de verkoop aan toekomstige generaties verbiedt.
