Dat kanker meer voorkomt op oudere leeftijd en bepaalde tumoren vaker mensen treffen die roken, veel alcohol drinken, weinig bewegen of een hoog BMI hebben, wordt steeds meer duidelijk door wetenschappelijk onderzoek.
Met behulp van nieuwe onderzoeksdata kunnen patiënten of specifieke bevolkingsgroepen meer gericht worden gescreend op allerlei vormen van kanker. De genezingskans is veel hoger bij een vroege diagnose van de ziekte. Daarnaast is preventieve interventie mogelijk door de zorgverlener, bijvoorbeeld door het dieet aan te passen of een trainingsschema op te zetten samen met de patiënt.
Een nieuwe grote studie uitgevoerd door de American Cancer Society (ACS) heeft gezondheidsdata uit twee cohortstudies geanalyseerd. In deze lopende onderzoeken zijn de leefgewoonten van 430.000 Amerikanen jarenlang bestudeerd en worden de deelnemers op verschillende momenten medisch getest. De bevindingen zijn gepubliceerd in het vakblad Cancer.
Ouderdom en roken
Er komen een aantal interessante conclusies uit het nieuwe onderzoek. Ouderdom en roken zijn de twee belangrijkste voorspellers van kanker. Daarnaast zijn er nog een aantal andere risicofactoren, die bij mannen en vrouwen verschillen. Zo kunnen genetische aanleg, een teveel aan lichaamsvet, alcoholgebruik en andere redenen ook een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte.
“We doen aanbevelingen voor het screenen op specifieke kankersoorten op basis van de risicofactoren van het betreffende kankertype”, zegt dr. Alpa Patel, toponderzoeker bevolkingswetenschappen bij de American Cancer Society en hoofdauteur van de studie.
Effectief screenen
“We zijn druk bezig om subgroepen aan te wijzen in de populatie, die baat kunnen hebben bij een verbeterde kankerscreening en preventiemethodes. De uitkomsten van ons onderzoek tonen aan dat we op de goede weg zijn”, vertelt Dr. Patel.
Het grote kankeronderzoek bestaat uit twee langlopende ACS-cohortstudies: het Cancer Prevention Study-II Nutrition Cohort en de Cancer Prevention Study-3. Het doel van de studie was om de risicofactoren die de kans op het ontstaan van bepaalde soorten kanker vergroten, te identificeren. Als grenswaardes is gekozen voor een kans van 2 procent op kanker binnen een tijdspanne van vijf jaar.
Alle 430.000 Amerikaanse deelnemers hebben geen medische voorgeschiedenis met kanker en zijn vijf jaar gevolgd. Multivariabele Cox-regressiemodellen zijn gebruikt om de gevaarverhoudingen (hazard-ratios) in te schatten met een betrouwbaarheidsinterval van 95 procent. Met deze gevaarverhoudingen is het mogelijk om het absolute risico op ziekte per leeftijdsgroep te berekenen.
De risicofactoren op een rij
Binnen vijf jaar na de start zijn er 15.226 gevallen van kanker gediagnosticeerd onder de deelnemers van de cohortstudies. Het grootste verschil in kans op kanker was te vinden tussen de groep rokers en niet-rokers. Onder de mannelijke deelnemers werden ook het alcoholgebruik, de hoeveelheid kankergevallen in de familie, rood vlees eten en weinig bewegen geassocieerd met het risico op het ontstaan van kanker.
Bij vrouwen werd er een verband gevonden tussen kanker en het BMI, type 2 diabetes, het weghalen van de baarmoeder (hysterectomie), kinderen krijgen, de hoeveelheid kankergevallen in de familie, te hoge bloeddruk, sterilisatie en weinig bewegen.
Bijna alle deelnemers ouder dan 50 jaar en sommige mensen onder de 50 jaar die roken, een genetische aanleg voor kanker of een BMI boven de 25 hebben, bleken meer dan 2 procent kans te hebben op een vorm van kanker binnen vijf jaar.
Bloed testen op biomarkers
“We willen ervoor zorgen dat verschillende soorten kanker eerder kunnen worden opgespoord door toekomstige tests. Daarvoor moeten we eerst begrijpen welke mensen of welke bevolkingsgroepen het meeste risico lopen op bepaalde tumoren”, zegt Patel.
“Dit soort data is niet makkelijk te vinden. Het is niet vrij voorhanden, maar wel enorm belangrijk om effectief te gaan screenen op de verschillende varianten van de ziekte. We willen bloedtesten voor het zoeken naar allerlei soorten kanker inzetten, zodat de diagnose en het begin van de behandeling sneller kunnen plaatsvinden. Op deze manier gaan we vele levens redden.”
