Als je ze vandaag een trucje leert, zullen ze zich dat negen jaar later waarschijnlijk nog herinneren.
Tot die opmerkelijke conclusie komen onderzoekers in het blad Animal Cognition. Ze baseren zich op experimenten met Seychellen- en Galapagosreuzenschildpadden, woonachtig in dierentuinen in Oostenrijk en Zwitserland.
Sociaal leren
De onderzoekers begonnen hun experimenten met een stukje training; ze leerden de reuzenschildpadden om in een bal te bijten. Zodra de reuzenschildpadden in de bal beten, werden ze beloond met iets lekkers. De reuzenschildpadden bleken snel te leren. Zeker als ze getraind werden in de aanwezigheid van andere reuzenschildpadden, zo stellen de onderzoekers. “Degenen die tijdens de training in staat waren om soortgenoten te observeren en de interactie met soortgenoten aan te gaan, leerden significant sneller.” Het bewijst volgens de onderzoekers dat zowel de Galapagos- als Seychellenreuzenschildpadden aan ‘sociaal leren’ doen. “In dit geval zou een observerende reuzenschildpad zijn aangetrokken door het doelwit (de bal, red.) doordat deze zag hoe een soortgenoot er de interactie mee aanging. Aangezien observerende dieren ook zagen hoe groepsleden hun beloning tijdens de training verorberden, is het waarschijnlijk dat observationele conditionering het sociale leerproces beïnvloedde.” In andere woorden: de reuzenschildpadden keken de kunst af.
Twee kleuren
Zodra de schildpadden door hadden dat ze in de bal moesten bijten, maakten de onderzoekers het ze wat lastiger. Ze confronteerden de schildpadden met twee verschillende kleuren ballen. En dit keer kregen de reuzenschildpadden pas een beloning als ze in de juiste kleur bal beten. Opnieuw leerden de reuzenschildpadden snel. Alleen maakte het dit keer niet uit of ze dat in aanwezigheid van soortgenoten deden of niet. Dat is wel te verklaren; waar de reuzenschildpadden in het eerste experiment gewoon in de bal moesten bijten waarmee ze geconfronteerd werden (en iedereen dus in feite hetzelfde moest doen), kregen ze in dit tweede experiment allemaal een specifieke kleur toegewezen. Sommige schildpadden moesten dus in de blauwe bal bijten voor een beloning, andere in een gele. “Dus het observeren van de pogingen van een soortgenoot levert geen extra informatie op, daarom was het niet langer voordelig om temidden van soortgenoten te trainen.”
Negen jaar later
Na drie maanden herhaalden de onderzoekers het experiment om te kijken wat ervan was blijven hangen. Geen probleem voor de reuzenschildpadden. En na negen jaar(!) onderging een aantal reuzenschildpadden het experiment nog eens. Het onderzoek wijst uit dat de dieren een uitstekend geheugen hadden; zodra de onderzoekers een bal voor de dieren hielden, beten ze er meteen in. Wat lastiger werd het wanneer de dieren met twee kleuren ballen geconfronteerd werden; er was wel weer enige training nodig wilden ze zich de kleur herinneren die ze negen jaar eerder een beloning opleverde. Maar die informatie was hooguit wat weggezakt en zeker niet compleet uit het brein verdwenen; experimenten wijzen namelijk uit dat reuzenschildpadden sneller leerden om in de bal met de juiste kleur te bijten dan negen jaar geleden.
100 jaar
“Onze resultaten benadrukken hoe flexibel reuzenschildpadden zijn als het gaat om het leren (van nieuwe dingen, red.),” zo stellen de onderzoekers. Wat daarbij zeker een vermelding waard is, is dat één van de reuzenschildpadden die aan het experiment deelnamen, al meer dan 100 jaar oud was. Net zoals mensen zijn dus ook reuzenschildpadden tot op hoge leeftijd in staat om nieuwe dingen te leren.
Maar wat het onderzoek met name tot gevolg heeft, is dat onze kijk op deze reuzenschildpadden voorgoed veranderd is. Reuzenschildpadden worden geassocieerd met ouderdom en traagheid,” zo stelt Anton Weissenbacher, werkzaam in de dierentuin Schönbrunn (Wenen) en betrokken bij het onderzoek naar de reuzenschildpadden. “De twee biologen Michael Kuba en Tamar Gutnick bevestigen nu met hun studie, wat we in het dagelijkse werken met de reuzenschildpadden opmerken, namelijk dat deze dieren slim en extreem adaptief zijn.” De onderzoekers zien dat net zo. “Onze studie is een eerste stap richting een grotere waardering voor de cognitieve vaardigheden van deze unieke dieren.”
