Benieuwd hoe onze moederster er van heel dichtbij uitziet? De ruimtefoto van de week laat het zien!
Deze foto is in 2020 gemaakt door de ultramoderne Inouye-zonnetelescoop op de top van de Hawaiiaanse vulkaan Haleakala. We zien hier een gigantische kernreactor aan het werk. Elke seconde verbrandt onze moederster namelijk vijf miljoen ton waterstof. Daar komt veel energie bij vrij en die warmte moet afgevuurd worden.
Op het oppervlak van de zon zien we celachtige structuren. Dit lijken net maïskorrels. Iedere korrel is ongeveer even groot als Frankrijk. Deze korrels ontstaan doordat warme zonneplasma uit het binnenste van de zon naar het oppervlak reist. Dit hete zonneplasma komt samen in het heldere middelpunt van de ‘cellen’, koelt af en zakt vervolgens weer langs de donkere delen terug de zon in. Dit proces wordt convectie genoemd. Dit gebeurt ook in de aardse atmosfeer als de zon de onderste luchtlagen opwarmt. Warmere lucht heeft een kleinere dichtheid dan koudere lucht, stijgt op en koelt daarna af.
Gekoelde telescoop
De zon is het heetste object in ons zonnestelsel. Het vormt een uitdaging voor grote telescopen. De Inouye-zonnetelescoop heeft daarom een gespecialiseerd koelsysteem om de vier meter grote spiegel te koelen. Leidingen van meer dan 12 kilometer lang transporteren koelvloeistof door het observatorium, gedeeltelijk gekoeld door ijs dat elke nacht opnieuw wordt gefabriceerd. De koepel die de telescoop omhult is bedekt met dunne koelplaten die de temperatuur rond de telescoop stabiliseren, geholpen door luiken in de koepel die schaduw en een goede luchtcirculatie bieden.
Video van borrelend plasma
“Dit zijn de meest gedetailleerde foto’s en video’s die tot op heden van onze zon zijn gemaakt,” vertelt France Córdova, directeur van de Amerikaanse National Science Foundation. De video hieronder laat zien hoe het plasma borrelt op de zon. De video duurt vijftien seconden en is versneld. In werkelijkheid duurt dit borrelen tien minuten. “Vroeger zagen we de zon als één helder object. Maar als we inzoomen, dan zien we allerlei kleine structuren”, concludeert Thomas Rimmele, directeur van de Inouye-telescoop.
Zon is hot topic
De zon is al vele decennia een geliefd wetenschappelijk onderwerp. Logisch, want deze ster heeft een grote invloed op het leven op aarde. Activiteiten op de zon – bekend als ruimteweer – kunnen namelijk systemen op aarde beïnvloeden. Denk aan magnetische uitbarstingen die invloed hebben op vliegreizen, satellietcommunicaties kunnen verstoren en stroomnetten uitschakelen. Naast de Inouye-zonnetelescoop is ook NASA’s Parker Solar Probe druk bezig om gegevens over onze ster te verzamelen. Eind vorig jaar tikte deze ruimtesonde voor het eerst de zon aan. Parker vloog door de bovenste atmosfeer van de zon: de corona. De Europese Solar Orbiter houdt de zon ook goed in de gaten. Begin dit jaar maakte dit ruimtevaartuig schitterende beelden van onze moederster.
