Bij een complexe operatie van maar liefst 21 uur onderging Aaron James, een 46-jarige man uit de Amerikaanse staat Arkansas, vorig jaar als eerste ter wereld een volledige oogtransplantatie. Een jaar later blijkt dat de operatie een groter succes was dan verwacht.
James, destijds werkzaam als hoogspanningsmonteur, liep in juni 2021 ernstige verwondingen op toen hij in aanraking kwam met een elektrische stroom van 7.200 volt. Zijn gezicht raakte zwaar verminkt en hij verloor onder meer zijn linkerarm, neus, lippen, tanden en zijn linkeroog. James werd al snel kandidaat voor een experimentele operatie, waarbij een volledig oog en een deel van het gezicht van een donor getransplanteerd werden. De operatie vond in mei vorig jaar plaats.
Operatie overtreft alle verwachtingen
De artsen die de operatie uitvoerden, hoopten dat het getransplanteerde oog minimaal 90 dagen zou overleven. Dat zou al als een succes worden beschouwd. Nu, meer dan een jaar later, functioneert het oog nog steeds. Het lijkt zelfs goed te zijn aangepast aan het lichaam. “Hoewel de ontvanger zijn gezichtsvermogen niet heeft teruggekregen, heeft het getransplanteerde oog een normale druk, goede bloeddoorstroming en heeft het delen van het netvlies behouden, met enkele resterende functies. Veel experts dachten dat we dit punt niet zouden bereiken, maar we hebben met succes een oog getransplanteerd en behouden zonder immuunafstoting”, zegt Eduardo D. Rodriguez, een van de leidende artsen bij de operatie.
Daar houdt het niet bij op. Rodriguez zegt nu dat het team verder gaat onderzoeken of het mogelijk is om het zicht in het oog te herstellen. Er zijn veelbelovende tekenen dat dit mogelijk is. Het netvlies van het getransplanteerde oog reageert namelijk op licht, blijkt uit de nieuwste studie, die in vakblad JAMA werd gepubliceerd. James zelf merkt daar echter nog niets van, en er is geen garantie dat dit effectief zal lukken. Ondanks de onzekerheden over het herstel van zijn zicht, heeft de operatie James nu al veel teruggegeven. Hij kan weer vaste voeding eten, proeven en ruiken, iets wat sinds zijn ongeluk niet meer mogelijk was.
Baanbrekende operatie
De oogtransplantatie was zeer complex. Meer dan 140 zorgprofessionals, waaronder chirurgen, verpleegkundigen en specialisten, werkten zo’n 21 uur lang om het weefsel te transplanteren. Het team maakte gebruik van geavanceerde 3D-technologie om de transplantatie tot in het kleinste detail te plannen en uit te voeren. Speciale op maat gemaakte snijgidsen en implantaten zorgden ervoor dat de botten en weefsels van het gezicht nauwkeurig op hun plaats werden gezet. Deze precisie was cruciaal om de gezichtsstructuur en het oog zo goed mogelijk te herstellen.
Een ander belangrijk aspect van de operatie was het gebruik van stamceltherapie om de kans op zenuwherstel te vergroten. Bij de transplantatie werd het oogzenuwgebied geïnjecteerd met stamcellen, die het vermogen hebben om beschadigde cellen te vervangen. Het was de eerste keer in de geschiedenis dat volwassen stamcellen geïnjecteerd werden in de oogzenuw tijdens een transplantatie.
Veel moeilijker dan hoornvliestransplantatie
De transplantatie van een volledig oog is iets wat voorheen als zeer moeilijk werd beschouwd, vanwege de immense uitdagingen op het gebied van zenuwregeneratie en bloedtoevoer naar het netvlies. Bij een standaard hoornvliestransplantatie, die wereldwijd jaarlijks duizenden keren wordt uitgevoerd, blijft de verbinding met de oogzenuw intact. Maar bij een volledige oogtransplantatie moet deze zenuw opnieuw worden verbonden, wat een van de grootste obstakels is bij het herstellen van zicht. Deze nieuwe techniek opent nu nieuwe deuren in de transplantatiechirurgie en biedt een sprankeltje hoop voor patiënten met ernstige gezichts- en oogbeschadigingen.
