Wie door het gebied wandelt dat bijna 28 jaar geleden getroffen werd door de Tsjernobyl-ramp moet concluderen dat de tijd hier lijkt te hebben stilgestaan. En dat is ook letterlijk zo. Onderzoekers hebben nu namelijk ontdekt dat resten van planten en bomen in dit gebied aanzienlijk langzamer vergaan dan elders ter wereld. En daar schuilt een gevaar in.
Dat schrijven onderzoekers van de universiteit van South Carolina nadat ze onderzoek deden in een gebied dat door toedoen van de kernramp zwaar getroffen werd door radioactieve straling. “We stapten over al die dode bomen heen die op de grond lagen en geveld waren door de kernramp,” vertelt onderzoeker Tim Mousseau. “Zo’n vijftien tot twintig jaar later waren deze boomstammen nog in vrij goede vorm.”
Experiment
De observatie zette Mousseau en zijn collega’s aan het denken. Ze besloten te achterhalen hoelang het plantenmateriaal er exact over deed om te vergaan. Ze vulden honderden zakken met daarin resten van planten en bomen die niet door de kernramp waren aangetast. Vervolgens zetten ze die zaken in het gebied rondom Tsjernobyl neer. Sommige zakken stonden in gebieden met veel straling. Andere zakken in gebieden met minder straling. Na negen maanden haalden de onderzoekers de zakken weer op. Ze wogen de zakken om te achterhalen hoeveel er van vergaan was.
Straling
Hoe meer straling er in een gebied te vinden was, hoe trager de resten van planten en bomen bleken te vergaan. Heel concreet: in de meeste besmette gebieden rondom Tsjernobyl vergingen resten van planten en bomen zo’n veertig procent trager dan in onbesmet gebied. De onderzoekers maten ook de dikte van het materiaal dat op de grond van bossen lag en ontdekten dat er een dikkere laag plantenresten te vinden was in gebieden met meer straling. Dat bewees dat de resultaten met de zakken representatief waren voor de werkelijke situatie.
Bacteriën
Resten van planten en bomen in het gebied rondom Tsjernobyl vergaan dus trager. Maar hoe komt dat? De bacteriën en schimmels die ervoor zorgen dat plantenmateriaal vergaat, worden gehinderd door de radioactieve straling.
In het feit dat resten van planten en bomen in het gebied rondom Tsjernobyl trager vergaan, schuilt een gevaar. De resten stapelen zich steeds hoger op en vormen een dikke, droge laag materiaal die gemakkelijk tot grote branden kan leiden. Dergelijke branden zouden radioactieve straling – middels rook – naar andere gebieden kunnen verplaatsen, zo waarschuwen de onderzoekers.