Resten van hydrothermale bronnen ontdekt op Mars

Een spannende ontdekking, aangezien sommigen denken dat het leven op aarde rond vergelijkbare bronnen begon…

Onderzoekers ontdekten de hydrothermale bronnen op Mars met behulp van een ruimtesonde die momenteel rond Mars cirkelt: de Mars Reconnaissance Orbiter (MRO). De orbiter ontdekte enorme afzettingen in een bekken op het zuidelijke deel van Mars. En die afzettingen lijken te zijn gevormd door heel warm water. Dat water werd verwarmd door vulkanische activiteit: magma dat door de korst van Mars sijpelde en uitkwam in een stilstaande zee.

Veel onderzoekers denken dat het leven op aarde begon rond hydrothermale bronnen. Maar helemaal zeker is dat niet. Recent onderzoek suggereert bijvoorbeeld een ander scenario: het leven zou begonnen zijn in warme vijvers.

Implicaties voor aarde
“Zelfs als we nooit bewijs vinden dat er leven is geweest op Mars kan dit gebied ons meer vertellen over het type gebied waarin leven op aarde kan zijn begonnen,” vertelt onderzoeker Paul Niles (zie kader). “Vulkanische activiteit in combinatie met stilstaand water zorgde voor omstandigheden die vergelijkbaar waren met de omstandigheden die waarschijnlijk rond dezelfde tijd op aarde speelden, toen het leven hier (op aarde, red.) evolueerde.”

Chemische energie
Velen denken dat het leven op aarde dus rond deze hydrothermale bronnen ontstond. Het is geen gekke gedachte als je je de hydrothermale bronnen die tot op de dag van vandaag op aarde voorkomen, voor de geest haalt. Rond de bronnen wemelt het van de levensvormen. En die levensvormen hebben geen zonlicht nodig. Ze leven van de chemische energie die ontstaat door de interactie tussen het water en de gesteenten.

Aangenomen wordt dat onderzeese hydrothermale bronnen ook te vinden zijn op ijzige manen als Europa (rond Jupiter) en Enceladus (rond Saturnus). Beide manen worden bedekt door een dik pak ijs. Maar onder dat ijs bevindt zich een oceaan waarin dergelijke bronnen te vinden zouden zijn.

Enorme zee
En nu is dus op Mars net zo’n omgeving ontdekt. Naar schatting zijn de afzettingen die daarop wijzen zo’n 3,7 miljard jaar oud. Ze zouden zijn ontstaan in een zee die zo’n 210.000 kubieke kilometer water herbergde. Dat is is veel: ongeveer net zoveel water als er in een ver verleden in alle andere meren die Mars herbergde samen te vinden was. Al dat water is inmiddels weg. Maar er zijn afzettingen achtergebleven. En in de afzettingen van één zo’n oude zee hebben onderzoekers met behulp van MRO mineralen ontdekt die er sterk op wijzen dat de afzettingen rond hydrothermale bronnen zijn ontstaan. Daarnaast zijn op de plek waar ooit een zee zou hebben gelegen flinke lavastromen ontdekt die lang nadat de zee was opgedroogd, moeten zijn ontstaan. Aanvullend bewijs dat dit gebied ook vulkanisch actief was. “Dit gebied vertelt op overtuigende wijze over een hydrothermaal gebied dat op grote diepte en langdurig heeft bestaan,” stelt Niles. “Het is vergelijkbaar met de hydrothermale bronnen op grote diepte op aarde, vergelijkbaar met omgevingen waarin leven op andere werelden zich kan bevinden (zie kader, red): leven dat geen fijne atmosfeer of gematigde temperatuur nodig heeft, maar genoeg heeft aan stenen, warmte en water.”

Natte omgeving
Daarmee hebben onderzoekers weer een heel nieuw soort ‘natte omgeving’ ontdekt op Mars. Eerder werden er al aanwijzingen gevonden dat de rode planeet rivieren, meren, delta’s, zeeën, geisers en grondwater bezat. En ijskappen waaronder vulkanische uitbarstingen plaatsvonden. En nu kunnen we daar dus hydrothermale bronnen aan toevoegen.

Een schematische weergave van hydrothermale bronnen op Mars. Afbeelding: NASA.

Met de ontdekking hebben onderzoekers bovendien een gebied gevonden dat zeer interessant is voor vervolgonderzoek. In de zoektocht naar sporen van leven op Mars kan dit bekken wel eens heel interessant zijn. Maar zelfs als in het bekken geen sporen van leven worden gevonden, kan het van grote waarde zijn. En wel doordat het bekken ons meer kan vertellen over de omstandigheden die ook op de jonge aarde voorkwamen en wellicht van doorslaggevend belang zijn geweest voor het ontstaan van leven hier. Helaas zijn hydrothermale bronnen op aarde uit de tijd waarin het leven ontstond slecht bewaard gebleven. En misschien moeten we dan ook wel de blik op vergelijkbare hydrothermale bronnen uit dezelfde tijd op Mars richten om meer te weten te komen over de rol die deze hydrothermale bronnen voor het leven op aarde gespeeld hebben.

Bronmateriaal

"Mars Study Yields Clues to Possible Cradle of Life" - NASA

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA / JPL-Caltech / MSSS

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd