Sommige delen van Europa moeten zich gaan voorbereiden op zomerse temperaturen rond de 50 graden Celsius.
In de Italiaanse havenstad Syracuse, gelegen in het zuidoosten van Sicilië, werd het onlangs verzengend heet. Het kwik steeg tot een recordbrekende 48,8 graden Celsius: de hoogste temperatuur ooit gemeten op Europees grondgebied. We kunnen maar beter aan dergelijke temperaturen wennen, zo stellen wetenschappers. Want het zal zeker niet de laatste keer zijn dat we zulke hoge temperaturen meemaken.
Hitterecord
Als de Siciliaans meting officieel wordt bevestigd door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), zal het vorige, al veertig jaar oude Europese hitterecord sneuvelen. In 1977 steeg het kwik in de Griekse hoofdstad Athene naar een verzengende 48 graden Celsius. Dat record is mogelijk nu van de troon gestoten. Wellicht duurt het niet lang voordat er wederom recordbrekende temperaturen worden aangetikt. “Klimaatverandering maakt weersextremen intenser,” zegt onderzoeker Peter Stott, die al twee decennia lang Europese hittegolven bestudeert. “De kans dat er hitterecords gebroken worden – of dat we daar bij in de buurt komen – is enorm groot.”
Deze hoge temperaturen zullen mogelijk niet alleen kunnen leiden tot hevige natuurbranden, het heeft mogelijk ook gevolgen voor de menselijke gezondheid, zo waarschuwen onderzoekers. Zo is er een hoge dreiging van natuurbranden, wat zou kunnen leiden tot een snelle verspreiding van nieuwe branden. Tegelijkertijd kunnen degenen die langdurig aan de extreme hitte worden blootgesteld of deel uitmaken van kwetsbare bevolkingsgroepen, gezondheidsklachten krijgen. Die gaan op sommige plaatsen gepaard met een slechte luchtkwaliteit door aanhoudende bosbranden en rook.
De onderzoekers waarschuwen dat we in de toekomst mogelijk nóg hogere temperaturen gaan zien. Sommige delen van Europa moeten zich zelfs gaan voorbereiden op zomerse temperaturen rond de 50 graden Celsius. “De kans dat we elke zomer echt extreme temperaturen ervaren, is nu behoorlijk groot,” aldus Stott. “We kunnen niet precies zeggen wanneer dat gaat gebeuren, maar Europa zal zich moeten voorbereiden op de mogelijkheid dat er in de toekomst meer hitterecords sneuvelen met temperaturen boven de 50 graden Celsius. Hoogstwaarschijnlijk zal dit in de buurt van de Middellandse Zee zijn, waar de invloed van hete lucht uit Noord-Afrika het sterkst is.”
Noord-Afrika
De gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de aarde is sinds de pre-industriële periode (1850-1900) met ongeveer 1,1°C gestegen. Maar in sommige regio’s is de gemiddelde temperatuur veel sterker gestegen. Zo is de gemiddelde temperatuur in Noord-Afrika over dezelfde periode met ongeveer 2 graden Celsius toegenomen. “Er is een groot hogedrukgebied in de bovenste atmosfeer dat een deel van de Middellandse Zee treft, evenals Noord-Afrika,” vertelt onderzoeker Chris Almond. “Hoge druk leidt tot een dalende beweging in de atmosfeer die de lucht samenperst en opwarmt. En dit toegevoegd aan de warmte van de zon, kan leiden tot zeer hoge temperaturen in deze tijd van het jaar. In een hogedrukgebied zijn de winden bovendien meestal licht, dus de warmte wordt niet echt verspreid. Hierdoor worden de omstandigheden almaar heter en heter.”
Frequenter en ernstiger
Deze weersituaties zijn overigens niet ongewoon. “In de zomer gaan deze regio’s normaliter gebukt onder hogedrukgebieden,” aldus Almond. “Het zijn echter de temperaturen die ongebruikelijker zijn. Die zijn het resultaat van vele factoren die tegelijkertijd samenkomen. Met klimaatverandering verwachten we – en dat zien we overigens nu ook al – dat de gebeurtenissen frequenter en heviger zijn. En dat kunnen we ook in de toekomst verwachten.”
Het betekent dat de recordbrekende temperaturen op Sicilië ons een kijkje geven in een vrij onheilspellende toekomst, waarin hoge temperaturen niet zelden voorbijkomen.
Overigens ziet het er ook de komende dagen nog vrij broeierig uit. Zo zal de hitte zich naar verwachting de komende dagen uitbreiden naar het Iberisch Schiereiland en Marokko. Wellicht zullen er dan meer nationale hitterecords gebroken worden. Bijvoorbeeld in Spanje, waar het momenteel tevens verschroeiend heet is. Het huidige hitterecord van 47,3 graden dat op 13 juli 2017 gemeten werd vlakbij de plaats Córdoba, zou daarom een dezer dagen weleens van de troon gestoten kunnen worden. De verwachting is dat de temperaturen pas volgende week enigszins gaan dalen.
