Het vliegende reptiel had een spanwijdte van meer dan 2,5 meter!
De fossiele resten van de pterosaurus zijn al in 2017 opgegraven, de afgelopen jaren uitgebreid bestudeerd en nu beschreven in het blad Current Biology. En dan blijkt dat we hier toch met een heel bijzonder vliegend reptiel te maken hebben. Zo blijkt het te gaan om een nieuwe soort. Daarnaast zijn de resten van deze pterosaurus heel goed bewaard gebleven. En dat stelde onderzoekers in staat om de spanwijdte van dit vliegende reptiel nauwkeurig vast te stellen en bracht ze vervolgens tot de conclusie dat dit de grootste uit het Jura stammende pterosaurus is die tot op heden is ontdekt.
Skye
De nieuwe soort heeft de naam Dearc sgiathanach gekregen, wat zoveel betekent als ‘gevleugeld reptiel’. De pterosaurus werd enkele jaren geleden op het Schotse eiland Skye aangetroffen en is – voor een organisme dat zo’n 160 miljoen jaar geleden het loodje legde – nog in zeer goede staat. En dat is op zichzelf al heel opmerkelijk, zo legt onderzoeker Natalia Jagielska uit. “Om te kunnen vliegen, beschikten pterosaurussen over holle botten met dunne wanden. Dat maakt hun resten heel breekbaar en ongeschikt om miljoenen jaren op rij bewaard te blijven. En toch is dit skelet van een dier dat ongeveer 160 miljoen jaar geleden stierf in bijna perfecte conditie en vrijwel compleet. De scherpe tanden waarmee de pterosaurus vissen uit het water haalde zijn zelfs nog bedekt met een glimmend glazuurlaagje, alsof de pterosaurus slechts enkele weken geleden nog in leven was!”
Grote jongen
Nader onderzoek naar de vrij complete pterosaurus wijst verder uit dat het een behoorlijk uit de kluiten gewassen exemplaar moet zijn geweest. De onderzoekers schatten dat D. sgiathanach een spanwijdte van zo’n 2,5 meter had. En ook dat is bijzonder. Eerder werd namelijk wel aangenomen dat pterosaurussen in het Jura niet zo’n indrukwekkende omvang wisten te bereiken.
Krijt
Met een spanwijdte van 2,5 meter verbleekt D. sgiathanach bij de pterosaurussen die in het latere Krijt boven de hoofden van dinosaurussen zoals de T. rex vlogen. Eerdere vondsten hebben namelijk uitgewezen dat de pterosaurussen in het Krijt veel groter werden en soms zelfs uitgroeiden tot reptielen met vliegtuig-achtige proporties (denk aan spanwijdtes tot wel 12 meter). Aangenomen werd echter dat de pterosaurussen pas in het Krijt een groeispurt inzetten en in de periode ervoor stuk voor stuk véél kleiner waren. Incomplete skeletten van pterosaurussen teruggevonden in Engeland leken al aan die aanname te tornen doordat ze erop hintten dat pterosaurussen reeds in het Jura een behoorlijke omvang wisten te bereiken. Maar met de vondst van een compleet skelet kunnen wetenschappers nu met zekerheid zeggen dat er ook in het Jura al behoorlijk grote pterosaurussen rondvlogen. En daarmee kan de aanname dat deze pas in het Krijt ontstonden, dus definitief van tafel. “Dearc is de grootste pterosaurus die we uit het Jura kennen en dat vertelt ons dat pterosaurussen veel eerder dan gedacht al veel groter werden,” stelt onderzoeker Steve Brusatte.
Zoals gezegd heeft D. sgiathanach een spanwijdte van ongeveer 2,5 meter. En daarmee is het de grootste pterosaurus die ons uit het Jura bekend is. Of er nog grotere pterosaurussen uit hetzelfde tijdvak op ontdekking wachten, is afwachten. Maar het lijkt zeker niet ondenkbaar. Zo zijn er aanwijzingen dat D. sgiathanach nog grotere soortgenoten had; groeiringen in de botten van de pterosaurus wijzen namelijk uit dat deze nog volop in de groei was. “De pterosaurus had nog veel groter kunnen worden als deze niet dood was gegaan,” stelt onderzoeker Greg Funston.
