Recent ontdekte nova is nu ook met het blote oog te zien

De in maart ontdekte klassieke nova is te vinden in het sterrenbeeld Cassiopeia.

Amateur-astronoom Yuji Nakamura ontdekte een paar maanden geleden iets nieuws aan de nachthemel. In het sterrenbeeld Cassiopeia trof hij een ster aan die er eerder niet was. Hij waarschuwde astronomen van het National Astronomical Observatory van Japan (NAOJ) en die haastten zich om de mysterieuze ster met behulp van de Seimei Telescope te observeren. Nog geen tien uur na de eerste waarnemingen van Nakamura konden de astronomen concluderen dat het om een gloednieuwe klassieke nova ging.

Met de verrekijker
In de weken die volgden, nam de nova – V1405 Cas genoemd – flink in helderheid toe. En eind maart was deze met een verrekijker waar te nemen, zo vertelde astronoom Kenta Taguchi, die de nova met de Seimei Telescope observeerde, destijds aan Scientias.nl.

Getemperd
Natuurlijk hoopten we stiekem dat de nova nog helderder zou worden, waardoor deze uiteindelijk ook met het blote oog zichtbaar zou zijn. Maar Taguchi temperde onze verwachtingen flink; omdat de helderheid van de nova al een paar dagen op rij niet toenam, vermoedde hij dat de nova de maximale helderheid bereikt had.

Met het blote oog
Inmiddels zijn we een paar maanden verder en weet de nova ons behoorlijk te verrassen, zo vertelt Taguchi. “Mijn voorspelling klopte niet,” laat hij Scientias.nl per mail weten. “De nova is in april geleidelijk aan nog helderder geworden. En met name de laatste dagen is de helderheid zo toegenomen dat deze nu met het blote oog te zien is. Ik had echt niet verwacht dat deze na een maand nog zoveel helderder zou worden, maar ik ben heel blij dat deze nu met het blote oog kan worden waargenomen!”

Cassiopeia
De nova is – zoals gezegd – te vinden in het sterrenbeeld Cassiopeia. Dit sterrenbeeld lijkt als je de vijf sterren waaruit het is opgebouwd in gedachten met elkaar verbindt, de letter ‘w’ te vormen. Als je de lijn van de vierde naar de vijfde ster van Cassiopeia naar boven doortrekt, kom je ongeveer bij de nova uit.

Over de nova
De nova maakt niet echt deel uit van het sterrenbeeld, maar staat aanzienlijk verder weg dan Cassiopeia’s sterren: op zo’n 5500 lichtjaar afstand. Als je ernaar toe zou kunnen vliegen, zou je aldaar een witte dwerg aantreffen die deel uitmaakt van een dubbelster. De plotselinge toename in helderheid is het resultaat van kernreacties op het oppervlak van de witte dwerg, die ontstaan doordat deze materie (voornamelijk waterstof) van de andere ster naar zich toetrekt. Zodra zich op het oppervlak van de witte dwerg grote hoeveelheden waterstof verzameld hebben, loopt de druk en temperatuur zo op dat een kernreactie ontstaat waarbij hetzelfde gebeurt als in een waterstofbom: waterstofkernen fuseren tot helium en er volgt een enorme explosie.

Eerder liet Taguchi al weten dat deze nova best bijzonder is. “Het is één van de dichtstbijzijnde novae,” zo vertelde hij in maart. “Dus we kunnen deze nova heel nauwgezet observeren.” De astronomen hopen er zelfs getuige van te zijn dat deze nova weer uitdooft. Want de ster blijft niet zo helder; aan de kernreacties komt een einde en dan gaat de ster weer terug naar hoe het ervoor was. “Dat duurt meestal wel een aantal jaren,” aldus Taguchi. “Maar we weten dat de ster voor deze een nova werd een magnitude had van 15 en dus waarneembaar was met onze Seimei Telescope. Het betekent dat we de ster dus kunnen observeren tot de nova-eruptie volledig ten einde is.”

Bronmateriaal

"Large brightness increase of V1405 Cas (Nova Cas 2021) to naked-eye visibility" - The Astronomer's Telegram
Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA’s Goddard Space Flight Center / S. Wiessinger

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd