Deze pulsar is 1000 keer helderder dan mogelijk werd geacht

In één seconde stoot de pulsar dezelfde hoeveelheid energie uit als onze zon in 3,5 jaar tijd produceert.

Astronomen ontdekten de pulsar met behulp van ESA’s XMM-Newton. Het is niet alleen de helderste pulsar die ooit is ontdekt. Het is ook nog eens de verste pulsar die ooit is gespot: de straling van de pulsar moet 50 miljoen lichtjaar overbruggen voor het door XMM-Newton kan worden gedetecteerd.

Röntgenstraling
De pulsar is een bron van röntgenstraling. En niet zomaar één. Een uitzonderlijk heldere bron van röntgenstraling. “Eerder werd aangenamen dat alleen zwarte gaten die minstens tien keer zwaarder zijn dan onze zon en daarnaast materie van een stellaire compagnon verorberen zo helder kunnen zijn, maar de snelle en regelmatige pulsaties van deze bron wijzen er toch echt op dat het om een neutronenster gaat en niet om een zwart gat,” vertelt onderzoeker Gian Luca Israel.

Afbeelding via Pulsar Onderzoek Nederland.

Een pulsar is het snel ronddraaiende restant van een geëxplodeerde zware ster. Het restant heeft een krachtig, roterend magnetisch veld dat een elektrisch veld genereert. Dat elektrische veld versnelt geladen deeltjes nabij de magnetische polen van de pulsar, waardoor op beide polen een stralingsbundel ontstaat. Omdat die pulsar ook nog eens heel snel roteert, zwaaien de stralingsbundels – net als de lichtbundels van een vuurtoren – door de ruimte heen. En wanneer zo’n stralingsbundel kortstondig op de aarde gericht is, resulteert dat in een flits (zie de afbeelding hieronder).

Uit archiefgegevens blijkt dat de neutronenster steeds sneller roteert. In 2003 draaide de ster iedere 1,43 seconden om zijn as, in 2014 was dit nog één keer per 1,13 seconden. “Alleen een neutronenster kan zichzelf bij elkaar houden en zo snel om zijn as draaien”, concludeert Gian Luca.

“De ontdekking van zo’n vreemd object – de verste en helderste pulsar ooit – is een nieuw record voor XMM-Newton”, vertelt projectwetenschapper Norbert Schartel van ESA’s XMM-Newton-project. “We leren nu nog meer over hoe zulke objecten ‘werken’.”