Een Zweedse onderzoeker heeft het DNA van planten met CRISPR aangepast en vervolgens die planten geteeld, geoogst, gekookt, geserveerd en opgegeten. Een primeur.
Met CRISPR-Cas9 (ook wel kortweg CRISPR genoemd) kunnen wetenschappers één van de miljarden ‘letters’ in het genoom van een organisme heel gericht vervangen of compleet verwijderen. De technologie wordt ook wel genome editing genoemd en de mogelijkheden ervan zijn eindeloos. Zo kunnen erfelijke ziekten wellicht al op korte termijn met behulp van deze technologie worden genezen. En ook voor de landbouw biedt CRISPR grote mogelijkheden. Zo kunnen onderzoekers met de technologie bijvoorbeeld planten creëren die de weg vrijmaken voor duurzamer landbeheer.
Genetisch gemodificeerd?
Hoewel CRISPR nog in de kinderschoenen staat, kunnen onderzoekers er al aardig mee uit de voeten. De vraag is dan ook niet of onderzoekers in staat zullen zijn om CRISPR-gewassen te creëren. Grote vraag is of boeren toestemming zullen krijgen om deze CRISPR-gewassen te verbouwen. Zullen planten met een door CRISPR aangepast genoom onder de wetgeving omtrent genetisch gemodificeerde gewassen vallen of niet? Zoja, dan is het telen van deze planten in een groot deel van de wereld verboden. Zonee, dan mogen boeren deze gewassen gewoon verbouwen.
Primeur
In november 2015 werd in Zweden besloten dat CRISPR-planten niet onder genetisch gemodificeerde gewassen vallen zolang er geen ‘vreemde’ stukjes DNA in hun genoom wordt geplaatst. Dat hoefden de autoriteiten de Zweedse onderzoeker Stefan Jansson geen twee keer te zeggen. Het besluit van de autoriteiten maakte de weg vrij voor het telen van CRISPR-planten en dat is exact wat Jansson de afgelopen zomer is gaan doen. Het is voor het eerst dat planten die met behulp van CRISPR/Cas9 zijn aangepast – op een manier waarbij ze niet onder de genetisch gemodificeerde gewassen vallen – buiten het lab zijn geteeld. Dat gebeurde nog niet eerder in Europa en voor zover we weten ook nog niet eerder in andere delen van de wereld.
En Jansson ging recent nog een stap verder. Hij oogstte de planten, kookte en serveerde ze. “De CRISPR-planten in kwestie groeiden in een houten kistje in een tuin buiten Umeå in het noorden van Zweden en waren niet heel anders of veel mooier dan andere planten,” vertelt Jansson. En toch zijn ze heel belangrijk: ze luiden volgens Jansson een nieuw tijdperk in de landbouw in. Een tijdperk waarin wetenschappelijke vooruitgang geïmplementeerd wordt in nieuwe plantensoorten en dus direct ten goede komt aan de boer en consument.
