Het tandplak van deze prehistorische mensen verraadde dat ze zich soms te goed deden aan zuivelproducten.
Onderzoekers hebben achterhaald wie mogelijk als eersten ter wereld melk nuttigden. Het team boog zich over gemineraliseerd tandplak van zeven Britse boeren die ongeveer 6000 jaar geleden in de neolithische periode over de aarde liepen. En ze kwamen tot een interessante ontdekking. Op de tanden troffen ze namelijk melkeiwitten aan; het oudste bewijs voor het nuttigen van zuivelproducten waar ook ter wereld.
Landbouw
De neolithische periode in Groot-Brittannië voltrok zich van ongeveer 4000 tot 2400 voor Christus. Deze periode wordt gekenmerkt door de opkomst van landbouw, waarbij de Britse boeren gewassen zoals tarwe en gerst begonnen te telen. Ook besloten ze vee te houden, zoals koeien, schapen, varkens en geiten. En het zou goed kunnen dat ze daarom ook begonnen te experimenteren met de melk die deze dieren gaven.
Melkeiwit
De menselijke resten die in de studie werden geanalyseerd, zijn afkomstig uit drie verschillende neolithische vindplaatsen: Hambledon Hill en Hazleton North gelegen in het zuiden van Engeland en Banbury Lane in East Midlands. De onderzoekers besloten zich op de tanden van deze prehistorische mensen te richten. En in het tandplak troffen ze het melkeiwit Beta Lactoglobuline (BLG) aan. “Het feit dat we dit eiwit in het tandplak van personen afkomstig uit drie verschillende neolithische plaatsen hebben gevonden, suggereert dat de consumptie van zuivel in het verleden wijdverspreid was,” zegt hoofdauteur Sophy Charlton.
Intolerant
De ontdekking van de melkeiwitten is eigenlijk best merkwaardig. Recente genetische studies suggereren namelijk dat de prehistorische mens als het ware ‘lactose-intolerant’ was; men was nog niet in staat om de lactose in de melk te verteren. Daarom denken de onderzoekers dat de Britse boeren mogelijk slechts kleine beetjes melk dronken of dit verwerkten tot andere voedingsmiddelen zoals kaas, waarbij de lactose tijdens de rijping wordt afgebroken. “Omdat het drinken van meer dan slechts kleine hoeveelheden melk de mensen uit die tijd echt heel ziek zou hebben gemaakt, denken we dat deze vroege boeren de melk hebben bewerkt om het lactosegehalte te verlagen,” aldus Charlton.
De reden dat we op dit moment wel in staat zijn zuivelproducten te verteren, heeft te maken met een genetische mutatie in een deel van het DNA dat de activiteit van het lactase gen regelt. De mechanismen achter hoe en wanneer we dit vermogen echter hebben ontwikkeld, blijft tot op heden een mysterie. De studie werpt echter meer licht op de consumptie van zuivel in het verleden. Hierdoor vergroten we ook ons begrip over hoe genetica en cultuur hebben samengewerkt en waarom ons lichaam nu wel weet om te gaan met melkproducten.
De studie bewijst maar weer dat tandplak unieke inzichten kan bieden over waar oermensen zich te goed aan deden. Het eiwit wordt namelijk in het tandplak gevangen wanneer het wordt gemineraliseerd door componenten in het speeksel. Vervolgonderzoek kan bijna niet uitblijven. “Het zou interessant zijn om meer personen te onderzoeken,” zegt Charlton.”Misschien kunnen we bijvoorbeeld achterhalen wie in het verleden precies melk nuttigden. Wellicht zijn er verschillen in de hoeveelheid zuivel dat geconsumeerd werd, of gebruikten ze andere dieren afhankelijk van geslacht, leeftijd of sociale status.”
