Potentieel gevaarlijke planetoïde Apophis vormt de komende 100 jaar geen bedreiging

Er bestond een kleine kansje dat de aardscheerder in 2068 de aarde zou raken. Maar dat hebben radarwaarnemingen nu uitgesloten.

Apophis staat genoteerd als een zogenoemde ‘potentieel gevaarlijke planetoïde’. Die titel heeft de planetoïde te danken aan het feit dat deze behoorlijk groot is én zich vrij dicht in de buurt van de aarde waagt. Wetenschappers houden de ruimterots dan ook nauwgezet in de gaten. En hoewel eerst nog werd gedacht dat de planetoïde weleens op ramkoers met de aarde kon liggen, halen nieuwe waarnemingen alle onrust weg.

Apophis
Planetoïde Apophis zorgde eind 2004 voor behoorlijk wat ophef. Wetenschappers voorspelden namelijk dat deze planetoïde in 2029 rakelings langs de aarde zou schieten. Vervolgens zou deze in 2036 mogelijk inslaan op de aarde, wat verwoestende gevolgen zou kunnen hebben. Latere waarnemingen wezen gelukkig uit dat de aardscheerder onze planeet waarschijnlijk zal missen. Hoewel we dus het komende decennia niet zoveel voor planetoïde Aphophis te vrezen hebben, waarschuwden wetenschappers dat dat mogelijk in 2068 wel anders zou kunnen zijn. Hoewel de kans klein is – 1 op 380.000 – konden wetenschappers een botsing ook niet geheel uitsluiten. En dus bleef Aphophis de gemoederen bezighouden.

Scheervlucht
Wetenschappers besloten meer informatie over de planetoïde te verzamelen. En een scheervlucht van Aphophis langs de aarde aan het begin van deze maand, kwam als geroepen. Aphophis scheerde op een afstand van ‘slechts’ 16,8 miljoen kilometer langs onze planeet. Astronomen maakte van deze gelegenheid gebruik om met behulp van radarwaarnemingen nog nauwkeurigere schattingen te maken van Aphophis’ baan rond de zon.

Waarnemingen
De onderzoekers wendden zich tot de 70 meter lange radio-antenne bevestigd op NASA’s Goldstone Deep Space Communications Complex. Hoewel de radarbeelden korrelig lijken (zie de afbeelding hieronder) hebben ze een resolutie van 38,75 meter per pixel. “Dit is een opmerkelijk scherpe resolutie, aangezien de planetoïde 17 miljoen kilometer van ons verwijderd was, ofwel 44 keer verder van ons verwijderd dan de maan,” legt onderzoeker Marina Brozovic uit. “Als we een verrekijker hadden die zo krachtig is als deze radar, zouden we in Los Angeles kunnen zitten en een menukaart van een restaurant in New York kunnen lezen.”

De resultaten onthullen dat we opgelucht adem kunnen halen. Want uit de berekeningen en waarnemingen van het team blijkt dat Apophis in ieder geval de komende 100 jaar geen bedreiging voor de aarde vormt. Ook in 2068 zal de planetoïde dus niet op ramkoers met de aarde komen te liggen. “Dankzij de recente optische waarnemingen en aanvullende radarwaarnemingen hebben we nu veel meer zekerheid over de precieze baan van Apophis,” zegt onderzoeker Davide Farnocchia. “Een botsing in 2068 is uitgesloten. En de berekeningen laten ook zien dat de planetoïde de komende 100 jaar geen risico voor de aarde vormt. We kunnen Apophis dus van onze risicolijst wegstrepen.”

Meer gegevens
De onderzoekers hopen dankzij de nieuw verzamelde gegevens ook meer te weten te komen over de vorm van de planetoïde. Eerdere radarwaarnemingen suggereerden dat Apophis een beetje de vorm van een pinda had. Dit is een relatief veelvoorkomende vorm voor aardscheerders. Tegelijkertijd proberen onderzoekers ook de precieze rotatiesnelheid van de planetoïde te achterhalen. Met die kennis kunnen ze de oriëntatie van de planetoïde ten opzichte van de aarde beter bepalen wanneer deze in 2029 het zwaartekrachtsveld van onze planeet ontmoet.

De bevindingen betekenen dat al het gevaar is geweken en we niet meer bang hoeven te zijn dat de planetoïde op aarde zal inslaan. En dus kunnen we van de planetoïde gaan genieten wanneer hij zich wederom in de buurt van de aarde waagt. Wanneer dat is? Op 13 april 2029 zal Apophis op minder dan 32.000 kilometer de aarde passeren; dat is dichterbij dan de afstand van enkele satellieten. Tijdens die korte scheervlucht zal de planetoïde met het blote oog zichtbaar zijn voor waarnemers op de grond op het oostelijk halfrond. Dit is echter niet alleen een prachtige gebeurtenis voor fervente ruimte-liefhebbers, het is ook een ongekende kans voor astronomen om een overblijfsel van het zonnestelsel van dichtbij te kunnen bekijken. “Apophis stond altijd bekend als een gevaarlijke planetoïde,” zegt Farnocchia. “Het geeft echter een gevoel van voldoening dat hij nu van de risicolijst kan worden geschrapt. We kijken uit naar de informatie die we tijdens zijn volgende scheervlucht in 2029 kunnen gaan verzamelen.”